Andvari - 01.01.1924, Qupperneq 104
98
Þrælan um Grænland
Andvarii
En sje því haldið föstu, að Hans Egede hafi ekki.
unnið þjóð sinni neinn rjett yfir Grænlandi, þrátt fyrir
alkunnan áhuga hans og óþrjótandi elju í rannsóknum,
trúboðun og mannúðarstörfum þar í landi — fyrir þá
sök að íslandskonungar hindruðu, á grundvelli gamla
sáttmála, frjálsa bygging og notkun landsins, er ekki
ástæða til að rekja aðrar síðari sögur Grænlandsfara:
hjer. Móti óskiljanlega lítilli andúð eða gagnmælum hefur
konungunum tekist, ef svo mætti að orði komast, að
gjöra þá sjónhverfing fyrir heiminum, að þeir ættu landið,
af því að þeir gátu haldið því lokuðu. En fyrir hvern
hafa þeir varðveitt landið, óbyggt eins og það er, sem
kirkjugarð fornra, íslenskra nýlendumanna og rannsóknar-
svæði vísindamanna af ýmsum þjóðum? — Urslitin, sem
orðin eru um frelsisbaráttu Islands sjálfs, gefa skýrt svar.
Eins og það var viðurkent með málaskilnaði vorum vfö
Dani, að gamli sáttmáli stofnaði að eins konungseining
við Noreg og síðan við Danmörk, eins er Grænland enn
til þessa dags rjettmæt eign Islands og að þjóðalögum
háð fullveldi þess, síðan móðurlandið sjálft er tekið í
tölu frjálsra ríkja, með þeim hætti sem orðið er, þannig;
að ríkiseiningarkenningin danska, sem áður var svo lengi
haldið fram í Höfn, er nú kveðin niður fyrir fullt og
allt með einföldum lögum ríkisþingsins og eptir samráði
helstu danskra lögfræðinga.
Þjóðardauðinn í Grænlandi verður að rjettlætisdómi
allra siðaðra manna talinn einveldiskonungum Noregs og
Danmerkur til ábyrgðar, vegna þess að þeir hjeldu ekki
uppi hinum áskildu siglingum, meðan öðrum voru bönn-
uð viðskipti við landið. Og þegar sambandið við Norður-
lönd var endurstofnað, sótti í sama farið með einokun
á villimönnum þeim, sem hjeldust við í Grænlandi — en
sá var munurinn, að nú var versluninni haldið við, svo