Andvari - 01.01.1882, Side 28

24
Sóliu
þeirra allt, gangur, hreyfing og brautir skiljanlegar og
og sýnast vera eðlilegar afleiðingar af mynduninni.
Hér og hvar á himninum sjást í sjónpípum stjörnu-
þokur, flestar þeirra eru eigi annað en samsafn af geypi-
mörgum fjarlægum sólkerfum eins og vetrarbrautin, en
nokkrar eru stórir gufuhnettir. Að þeir eru eintóm
gufa sést af því að rannsaka Ijós það, sem frá þeim
kemur, sem síðar mun getið. Á tveim af þessum gufu-
hnöttum hafa menn tekið eptir, að þeir hreyfast um
möndul sinn og þokuhringar hafa myndast í kringum
þá; þeir sýnast því vera sólkerfi á fyrsta myndunarstigi.
Af rannsókn á sólarljósinu hafa menn séð, að efnin í
sólunni eru hérumbil hin sömu og í jörð vorri, og margt
fleira mælir með þessari vísindalegu getgátu, sem allir
náttúrufræðingar nú fallast á.
|>að vita allir, að eigi er hægt að horfa beint í
sólina með berum augum, Ijósmegnið er svo mikið, en
ekki þarf annað en að sverta gler í ljósreyk og horfa í
gegnum það, þá má skoða hana nákvæmlega. þ>essi
Ijómandi himinlinöttur sýnist þá albjartur og hreinn,
en sé á hann horlt í sjónpípu með svörtu gleri, sést
að sólin er þó eigi alveg björt og flekklaus. Hér og
hvar sjást misstórir dökkvir dílar, sólblettirnir. þ>á fann
Galilei fyrstur manna og hafði sú uppgötvan mikla þýð-
ingu fyrir þekkingu manna á sólunni. Sjáist blettur
t. d. við austurrönd sólarinnar og sé honum daglega
veitt eptirtekt um nokkurn tíma, þá er það auðséð, að
hann heldur eigi kyrru fyrir, en hreyfist jalnt og þótt
vestur á við; eptir viku er hann kominnámiðja sólina,
eptir aðra viku yzt út á vesturröndina og hverfur svo,
en kemur íram aptur á austurröndinni eptir hálfan
mánuð. 'Svona hreyfast allir sólblettir og af því hafa
meun séð, að sólin snýst um möndul sinn eins og
jörðin, en þarf til þess 251/* dag. þ>ó er eigi svo hægt
að athuga blettina, því þeir breytast þráfaldiega og