Tímarit lögfræðinga - 01.06.1951, Page 16

90
Tímarit IdgfræSinga
ixiálaráðherra standa ákvæði 24. gr. Þar er gert ráð fyrir
því, að sök sé sönnuð á hendur manni eða að minnsta kosti
megi líklegt telja, að hann yrði sekur dæmdur, en þó sé
óheppilegt, að refsimál verði höfðað og eru ýmis tilvik
til dæmis greind í 24. gr. —, og fara úrslit þess atriðis
þá eftir tillögum dómsmálaráðherra, sem getur ráðið for-
seta að neyta valds þess, sem honum er falið í 29. gr.
stjórnarskrárinnar til niðurfalls saksóknar. Hins vegar
getur ráðherra ákveðið, að rannsókn skuli ekki hefja, eða
að hætt skuli vera við hana, þegar Ijóst þykir, að verkn-
aður sá, sem maður hefur verið grunaður um, sé alls ekki
refsiverður, eða sýkna manns er þegar annars leidd í ljós
eða Ijóst þykir, að frekari rannsókn geti ekki leitt til sönn-
unar um brot.
Undantekning frá reglu 29. gr. stjórnarskrárinnar er
í 30. gr. hegningarlaganna, sbr. 111. gr. laga um meðferð
opinberra mála. Er svo mælt í 30. gr. hgnl., að dómsmála-
ráðherra geti ákveðið, að saksókn gegn unglingum á aldr-
inum 15—18 ára megi niður falla gegn því skilyrði, að
unglingurinn sé háður eftirliti allt til fullnaðs 21 árs
aldurs.
Allvíðtækar undantekningar eru einnig frá reglunni
um það, að dómsmálaráðherra skuli taka ákvörðun um
saksókn, með því að mörg mál eru svo smávægileg eða
ljós, að alger óþarfi er að senda þau til ráðherra. Málum
þessum má skipta í tvo flokka.
1. Stundum eru mál talin svo smávægileg, að rétt þykir
að afgreiða þau saksóknarlaust, enda mundi málshöfðun
auka alveg að óþörfu verk dómara og stundum baka söku-
naut nokkurn ónauðsynlegan kostnað. Ákvæðin um þetta
eru í 112. gr. og eru þau í aðalatriðum samkvæm þeim
reglum, sem eftir var farið áður samkvæmt 10. gr. til-
skipunar 24. jan. 1838, 300. gr. hegnl. 25. júní 1869 og
lögum nr. 20/1891. Auðvitað er það skilyrði sett, að ekki
sé sérstaklega bannað í lögum að Ijúka máli með þessum
hætti.
a. Dómara er heimilað að ljúka máli með áminningu,