Tímarit lögfræðinga - 01.06.1951, Side 45

Meöferð opinberra mála
119
komi til. Loks er heimilt að færa vitni fyrir dóm með
valdi, ef það kemur ekki forfallalaust, en þar að auki
toá beita þvingunarráðum 131. gr. laga nr. 85/1936,
99. gr.
Vitnaskyldan felur tvennt í sér: A8 gefa sannorða og
venjulega munnlega skýrslu fyrir dómi um það, sem dóm-
an spyr um, og staófesting þeirrar skýrslu eSa heit um
sannorSa skýrslugjöf.
1. I 1. málsgr. 100. gr. eru rifjaðar upp reglur þær,
sem hingað til hefur verið farið eftir um upphaf vitna-
leiðslu, svo sem upplýsingar um vitni sjálft og áminn-
lngu dómara um að gefa svör eftir beztu vitund og að
draga ekkert undan, sem máli skiptir um sönnunargildi
vitnisburðar. Þegar dómari hefur lokið þess konar spurn-
mgum og áminningum, þá skyldi hann samkvæmt frum-
varpinu allt af láta vitni vinna heit um, að það skyldi
Segja það, er það vissi sannast og réttast og draga ekkert
Undan. Er þetta að hætti engilsaxneskra þjóða og sumra
annarra. Það hefur þó hér mjög orkað tvímælis, hvort
hallkvæmt væri að víkja frá hinni æfagömlu reglu, að
^áta staðfestingu fara fram eftir yfirheyrslu vitnis. Munu
héraðsdómarar margir og málflutningsmenn hafa talið
eldri regluna heppilegri, og hefur sú skoðun þeirra víst
náðið því, að við 100. gr. er skeytt heimild til handa dóm-
ara um að láta þessar athafnir ekki fara fram, fyrr en
að yfirheyrslu lokinni. Dómari getur því ráðið því, hvora
aðferðina hann vill hafa. Mun naumast efi á því, að heim-
ildin verði oft eða oftast notuð, að minnsta kosti fyrst
um sinn.
Þegar dómari hefur lokið prófun um atriði varðandi
vitni sjálft og áminningu — og ef til vill heitfestingu, —
þá hefjast spurningar hans um sakaratriði. 1 102. gr. eru
fyi'irmæli um þá prófun. Eru ákvæði 1. og 3. málsgi’einar
mj ög í samræmi við þær reglur, sem hingað til hafa verið
taldar gilda. Eigi má leggja fyrir vitni óákveðnar, tví-
ræðar eða veiðandi spurningar. Ekki skal hafa þær sær-
andi eða móðgandi framar en efni standa til. Sýnilega