Hlín - 01.01.1926, Side 99

Hlln
Q7
atgervi og síðar á mannkynið í heild sinni. Farast höf.
svo orð á einum stað: »Pessi mikla aukning í andakrafti
kynslóðarinnar og í upphæð þeirri af vitsmunum, sem
hún mundi hafa yfir að ráða, til þess að rækja vel mál-
efni sín, mundi að nokkru leyti fást við betra og full-
komnara uppeldi kvenna, sem þá mundi geta orðió alveg
samferða uppeldi karlmannsins og gera konur færar um
að skilja embættisstörf, stjórnfræði og vísindaleg viðfangs-
efni í eins miklum mæli og karlmenn, er gegndu sömu
störfum í mannfjeiaginu.«
Jeg hefi tilfært þessa málsgrein orðrjetta, af því í henni
felst í raun og veru trúarjátning þeirra manna, sem börð-
ust fyrir jafnrjetti kvenna. Jeg mun víkja síðar að skoðun
þeirri á uppeldi kvenna, er þar kemur frami En orð þessi
bera iíka með sjer hina miklu trú St. Mills og samherja
hans á »aukningu á andlegum hæfileikum,« er frelsi
kvenna átti að hafa í för með sjer. En að áliti þessara
manna var það vitið eitt, sem átti að aukast og vitið eitt,
sem var undirstaða allra framfara.
í þessari bók Stuart Mills kemur annars glögt fram,
að skoðun hans á kvenfrelsismálinu er mótuð af grund-
vallarskoðunum þess tíma. »Positivisme« og »Realisme«
skipa þá öndvegissess í andlegu lífi álfunnar, og eins
og á hefir verið minst hvikuðu kvenfrelsiskonur í engu
frá þessum skoðunum, heldur tileinkuðu sjer þær og
höguðu sjer samkvæmt þeim, t. d. í uppeidis- og menta-
málum kvenna. Og enn í dag eru það þessar skoðanir,
er menn hafa fyrir sig að bera, er þeir halda fram þátt-
töku kvenna í opinberu lífi og starfi þjóðfjelagsins.
Pessar grundvallarskoðanir voru, eins og áður er tekið
fram, fyrst og fremst, frelsi og rjettur einstaklingsins.
Pað átti að vera undirstaða allra sannra framfara. Allir
eiginleikar mannlegs eðlis áttu að fá að njóta sín. Allir
voru þeir sköðaðir jafngóðir eða minsta kosti jafnrjett-
bornir til að þroskast, alt, sem var náttúrlegt, eða álitið
7