Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1955, Side 27

halldór kiljan laxness
9
Glasgow til Montreal í maí 1927 og
orti á leiðinni:
Atlantshafið eg einatt fór
eins og að drekka vatn . . .
og „Atlantshafið“:
Sigli eg einn um Atlantshafið auða,
um Atlantshafið fagurgræna rauða,
hafið mitt ríka, hafið bláa snauða . ..
Áður en varði var hann kominn
upp á ferðina til Winnipeg, eins og
segir í „Ontario“:
Eimlestin flytur einatt þreyttan
mann
með átta tennur gulls og mjóa
fingur;
Abdúlla reykir, ice-cream étur hann.
Er ekki sál hans skrýtinn
vítahringur?
Næst er hann staddur við Winni-
Pegvatn:
Eldhús hjá vatni: vitur kona og góð
veitir oss kaffi og mjólk úr þykkum
bollum,
°g notar tímann til þess að gera upp
reikninga við goð þeirra kristnu.
^g í Árborg í Ný-íslandi skrifar
hann „Nýja ísland“ og fellir þar inn
1 »Barnagælu frá Nýja íslandi:“
Búkolla mín bububu
Búkolla í fjósinu . . .
í Winnipeg yrkir hann fagurt
ættjarðarkvæði samnefnt borginni
sumarið 1927:
Málið sem kendi þér hún amma
þín . . .
Þjóðin sem hefur léð mér lögin
sín . . .
Landið sem hefur fætt hann föður
þinn . . .
Og þegar hann kemur til Los
Angeles í Californíu haustið 1927
þá yrkir hann „I áfánga“ og þykist
þá kominn leiðar sinnar, enda lýkur
því kvæði svo:
Og sorgir vorar munu bráðum
engar.
í Canada varð Halldór fyrir djúp-
um áhrifum af þjóðrækni Vestur-
íslendinga. Sjálfur ætlaði hann sér
ekkert minna en að komast að því
að skrifa fyrir kvikmyndina í Cali-
forníu; skrifaði hann fyrstu drætti
af Sölku-Völku til þess. En úr þessu
varð minna miklu en hann ætlaði að
sinni, þótt nú sé Salka komin á
sænska kvikmynd fyrir fám árum.
Aftur á móti gat hann hefnt sín
með því að skrifa ádeilu um kvik-
myndina amerísku, og um amerískt
þjóðlíf yfirleitt, eins og það kom
honum fyrir sjónir á þessum vor-
dögum kreppunnar miklu (hrunið
kom 1929). Kveðst hann hafa orðið
sósíalisti af því að sjá menn ganga
atvinnulausa í skemmtigörðum
Californíu, en ekki af því að lesa
Karl Marx, enda var það Uniergang
des Abendlandes sem hann las 1
Californíu en ekki Das Kapiial.
Raunar kynntist hann líka á þess-
um árum í Californíu sósíalistanum
Upion Sinclair og sendi afmælis-
grein um hann fimmtugan til ís-
lenzkra blaða (Heimskringlu og Al-
þýðublaðsins). Þessi grein þótti
nokkrum Vestur-íslendingum svo
svæsin í pólitík, að þeir sendu hana
til innflytjendaskrifstofunnar í