Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1955, Page 81

einar ólafsson
63
ég verð að taka hér upp nokkur aðal
atriði úr því:
)>-------Þegar á alt er litið fer
^naður að hafa fulla ástæðu til að
ætla, að það sé að koma sú tíð, er
íslendingurinn fer sinna ferða í póli-
tiskum málum, hvort sem einhverj-
Um flokksforingjum líkar betur eða
Ver--------en hvort menn eru svo
alment orðnir sannfærðir um það,
að hinn gamli pólitíski Adam þurfi
að drekkjast og deyðast, að líkur séu
til, að hægt sé að koma mótstöðu-
r^anni hans að, er alt vafasamara.
Eg dáist að hugrekki þeirra sem
vilja reyna, og ég þakka þeim fyrir
traustið, sem þeir bera til mín, en
Peir mundu máske geta valið
etur.--------Svo býst ég við að
S1gursælla yrði, enn sem komið er,
að hafa einhvern þann í fararbroddi,
Sem menn gætu að minnsta kosti
verið í miklum vafa um hvort sé
„°rþódox“ e^a „óorþódox.“ Um
eru menn í engum vafa í því
atriði, og þurfa líklega aldrei að
Verða. Mér er eins illa við trúmála-
egt ófrelsi og mér er við pólitískt
. relsi, og ég segi hvorutveggja stríð
a„ . ndur, og held því stríði áfram
f ir töngum á meðan ekki rofar
etur til, þó það kosti þingsæti og
f ,Ur Þiugsæti. Ég hefi enga trú á
1 að sá sem selur sannfæringu
ma í einu íjí þegs ag komast
. ln£>> geti ætlast til þess, að honum
fL reystandi til að selja ekki sann-
k rin§u sína líka þegar á þing er
ættl aÖeins að eiga
^est á að komast á þing fyrir þess
°uar kaupskap, þá geta menn
f engið út frá því sem vísu, að ég
P^aldrei á Þlng-“ (Baldur, 3. nóv-
ember i906)
Og Einar fór aldrei á þing, enda
var ekki þess að vænta á þeim tím-
um, og enda ekki enn, að maður
með því hugarfari, sem ekki getur
vikið um hársbreidd frá því sem
hann hyggur sannast og réttast,
finni götuna greiða til þingsetu eða
annara mannvirðinga. Ýmsir þeirra,
sem léttara var um en honum, að
haga seglum eftir vindi og áttu
annaðhvort enga sannfæringu eða
þá sem liðugri var í taumi en hans,
ef um eigin hagsmuni var að ræða,
fundu honum þetta til foráttu og
kölluðu þetta hans óþjálu skaps-
muni eða hans stríðu lund. Ég, sem
átti talsvert mikið samstarf með
Einari, veit hve mikill misskilning-
ur þetta er. Enginn maður getur
verið samvinnuþýðari en hann var.
Aldrei heyrði ég hann kýta við
samstarfsmenn sína um smáatriði,
sem svo oft valda ágreiningi og
jafnvel illindum meðal manna
sem minni geðstillingarmenn eru en
hann var. Og aldrei sá ég hann
missa vald yfir skapi sínu. Ég sá
hann og heyrði oft á ræðupalli, þar
sem andstæðingar í trúmálum eða
pólitík leiddu saman hesta sína.
Hélt hann jafnan fast á sínu máli,
en ætíð án gífuryrða og ofsa og sá
ég hann aldrei bregðast þeirri prúð-
mennsku, sem einkenndi alla hans
framkomu. Ræður hans, eins og rit
hans, voru þrungnar af viti, rök-
fastar og sannfærandi, en lausar við
alt málskrúð. Sundurgerð í máli,
eins og í öllu öðru, var honum viður-
styggð. Ekki svo að skilja að hann
kynni ekki að meta sanna fegurð,
því hann unni öllu fögru og var
sjálfur fjölhæfur listamaður að
gáfum til, þó honum veittist ekki