Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1955, Síða 104

86
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
sjálfs, svo langt sem komið er, ekki
svo að skilja, að hver söguviðburður
hafi komið endilega svona fram við
þig, en þú hefðir alls staðar breytt
og hugsað nærri eins og hann.
„Eiríkur Hansson“ er sveitasaga úr
dauðlygnasta nýlendulífi íslend-
inga vestan hafs — enn sem komið
er. Svona efni er dagsatt, en verður
ekki gert áhrifamikið. Þú tekur ljós-
mynd af þér og öllu kringum þig.
Sjálfur ertu ljúfmannlegur og allt í
kringum þig, svo manni verður vel
við þig, aðeins grunar mann stund-
um, að þú snúir sem sjaldnast duttl-
ungasemi mannlegrar náttúru að
okkur; að við hefðum komizt af
með færri „sæta meinleysingja".
Skáldskapurinn hjá þér liggur í lát-
lausri kýmni í atvikalýsingum, ekki
í orðunum sjálfum (eins og t. d.
sumu um frú Patrik) eða þá í
ímyndunum Eiríks sjálfs, ævintýra-
kynjuðum útúrdúrum (eins og t. d.
þeim um íkornann í trénu, í auðu
íslendingabyggðinni). Mannlýsingar
þínar eru flestar glöggvar, hið ytra;
en af því þú kynnist svo mörgum,
eru sumar ekki nema óopnuð skel;
það er ekki tími til að sýna inn-
viðina, lyndisfarið.
Og seinna segir Stephan:
Nú hefi ég þá lesið ögn í höfuðið
á „Eiríki“ þínum. Þú ætlast kannske
til ég spái fyrir honum líka. Jæja
þá, honum verður vel fagnað, hvar
sem hann kemur fram, og hann
verður maður langlífur. Hann
kemur úr nýjum heimi, hann eykur
við landnám íslenzkra bókmennta;
því verður honum vel tekið. Hann
er Landnáma Vestur-íslendinga
(meira en ártal, nöfn og plægðar
ekrur), fólkið, sem landið nam,
landið, sem numið var, og þjóðin,
sem það fólk bjó við; því verður
hann framtíðarbók.
Ef þú rekur það smiðshögg á
„Eirík“, sem hann þarf, að koma
honum nokkur ár vestur í aðal-
byggðir íslendinga, þar sem sögu-
legir atburðir gerðust, þær sem ekki
eyddust, þar sem andleg landnáms-
stríð voru líka háð með búskapar-
stríðinu og verða háð til úrslita,
ef þú getur leyst þá þraut af hendi,
þá ritar þú meira en „Landnámu ,
þú ritar „Sögu“.
Þessi seinasta vísbending Stephans
kom þó aldrei til greina, því að
Magnús hafði þá þegar rekið smiðs-
höggið á Eirík, svo sem ljóst verður
af eftirmála hans, skrifuðum í Geysi
í Manitoba 30. nóvember 1902.
Gerist „Eiríkur“ að kalla allur
austur í Nýja Skotlandi, þótt leik-
urinn sé undir lokin látinn berast
vestur í aðalbyggðir íslendinga.
Skrifaði Magnús því aldrei „Sögu-
í þeim skilningi, sem Stephan lag 1
í orðið í fyrrgreindu bréfi sínu.
Næsta bréf Magnúsar er örstutt,
skrifað á nýársnótt 1903. Segir hann
þar m. a.:
Góði vinur,
Gott og gleðilegt nýtt ár!
Hjartans þökk fyrir bréfið þúk
sem kom til mín í kvöld. Og bez
þökk fyrir álit þitt á „Eika“ naínnrn-
Ég segi þér meira síðar um „Eir1 ^
en í þetta sinn skrifa ég þér el”
göngu til þess að óska þér gteði eS
árs og þakka þér fyrir vináttu P111^
og tryggð til mín á árinu, sem 1
er. Ég býð nú óþreyjufullur e
ritdómi „Dagskrár“. Ég verð