Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1955, Page 148

130
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
nafnið heiðrað í fjarlægum löndum.“
Stórir staflar af þessum bókum liggja á
skrifstofu stjórnarnefndarinnar á Home
St. Minntist hr. Jón Emil GuSjónsson, for-
stjóri Bókaútgáfu MenningarsjóSs á ís-
landi, útgefandi tveggja síSustu bindanna,
á þetta I nýkomnu bréfi til forseta, er
hann segir: ,,Illa gengur salan vestra á
Sögu Vestur-lslendinga, 4. og 5. bindi."
Vera má, aS þetta þing vilji taka til at-
hugunar á hvern hátt bezt verSur greitt
fyrir þessu máli.
Tímarit félagsins kemur út I ár, eins og
venjulega, undir ágætri ritstjórn Gísla
Jónssonar, og er Mrs. Einarsson auglýs-
ingasafnandi, eins og s.l. ár, en í Nýja-
íslandi mun Mrs. P. S. Pálsson annast
þaS starf. Hefir þess veriS getiS viS
stjórnarnefndina, aS tregar gangi nú meS
söfnun auglýsinga en á fyrri árum. Má
þaS teljast eSlilegt, er rætt er um hagn-
aSarvon auglýsenda, sem er víst harla lítil.
Hitt veldur meiri furSu, aS meSlimir fé-
lagsins sums staSar hafa tekiS eSlilegri
og sjálfsagSri hækkun meSlimagjalda
fremur þunglega, en eins og kunnugt er,
var meSlimagjaldiS hækkaS úr einum
dollar upp i tvo á þingi voru fyrir ári
síSan. Menn ættu aS muna, aS fyrir þetta
tveggja dollara meSlimagjald veitist þeim
ekki aSeins tækifæri til aS tilheyra ÞjóS-
ræknisfélagi Islendinga í Vesturheimi,
styrkja þannig sfna eigin þjóSerniskennd
og málstaS félagsins, heldur veitist þeim í
uppbót eitt hiS bezta tímarit, sem gefiS
er út á íslenzku. Forseta er ekki kunnugt
um neitt annaS sambærilegt félag, sem
býSur meSlimum sínum slík kostakjör;
en spursmál er hversu lengi þaS tekst aS
halda uppi slíkri rausn, vegna þverrandi
auglýsinga og síhækkandi kostnaSar viS
útgáfu timaritsins.
Þá skal vakin at'hygli þingsins á þvi, aS
á þessu ári hætti Almanak Ólafs S. Thor-
geirssonar aS koma út. Þetta rit var gefiS
út f 60 ár, fyrst af ólafi sjálfum, en síSar
af sonum hans, meS aSstoS dr. Richards
Beek. Naut almanakiS mikilla vinsælda. —
Áratugum saman hafSi þaS birt sögu-
þætti úr byggSum Islendinga, annála og
annan fróSleik. Enn munu liggja á skrif-
stofu útgefenda allmörg handrit af þessu
tagi, sem ekki var hægt aS birta áSur en
útgáfunni lauk. Æskilegt væri, aS útgáfa
almanaksins gæti haldiS áfram I einhverri
mynd, og væri vel af þetta þing vildi at-
huga möguleikana á framkvæmdum f því
máli.
Til fróSleiks um áhuga sumra gamalla
Islendinga langar mig aS benda á þaS, aS
háaldraSur maSur, Mr. J. A. Vopni f
Wellwood, Man., hefir nýlokiS því, er kalla
má merkilegt þrekvirki.. Hann hefir
safnaS og skrifaS niSur í réttri stafrófsröS
2,300 ísienzka málshætti og spakmæli. Er
þetta mikiS afrek og þeim mun eftirtektar-
verðara, er þess er minnst, aS Mr. Vopni
er nú fullra 88 ára aS aldri og mjög sjón-
dapur orSinn. Vera má aS aSrir Vestur-
Islendingar eigi merkileg handrit í fórum
sfnum. öllu slíku ber aS forSa frá glötun
og senda dómbærum mönnum til at-
hugunar.
Eins og kunnugt er, rekur hr. DavíS
Björnsson bókbandsstofu og fslenzka
bókaverzlun 'hér f borginni, þá einu, sem
til er á meginlandi NorSur-Ameríku.
VirSist augljóst aS meSlimir ÞjóSræknis-
félagsins og deildir þess ættu aS láta þessa
bókaverzlun njóta viSskipta sinna, bæSi
um bókakaup og band á bókum. Einnig
geta menn nú fengiS úrval af íslenzkum
hljómplötum í bókaverzlun þessari.
Á þingi voru s.l. ár var rætt allmikiS um
útbreiSslu fslenzku vikublaSanna, og þaS,
hvernig félag vort og deildir þess gætu
stuSlaS aS því aS tryggja framtíS þeirra.
Ekki er mér kunnugt um hvaS hefir orSiS
aS framkvæmdum í þessu efni. Félag vort
hefir aS vísu engin bein afskipti af blöS-
unum, og ber ekki ábyrgS á rekstri þeirra.
En framtíS þeirra er oss vissulega ekki
óviSkomandi. Þau eru hinir vikulegu vöku-
menn vorir f þjóSræknismálum, auk þess
sem þau eru lífæSin í öllum víStækum
samtökum meSal fólks vors. Þegar ís-
lenzku vikublöSin verSa ekki lengur borin
aS dyrum, þá er saga vor bráSum öll sem
þjóSarbrots hér f landi og sambandiS
einnig aS mestu rofiS viS stofnþjóSina.
Nú er mér tjáS af forráSamönnum blaS-
anna, aS þau standi mjög höllum f®4'
fjárhagslega, aS þau séu gefin út meó
vaxandi tekjuhalla árlega, aS þaS séu
aSeins fáeinir menn, sem halda þeim UPP1
meS persónulegum ábyrgSarbréfum
beinum fjárframlögum úr eigin vasa. E
þetta er rétt hermt, þá er mjög tekiS a
halla undan fæti fyrir þessum útgáfU'
fyrirtækjum, og hrun þeirra getur bcn'1
aS 6Sar en varir. Þetta ættum vér aS gera
oss Ijóst, og þær afleiSingar, sem Þa
mundi hafa fyrir öll samtök vor og ÞJÓ "
ræknislega framtíS, ef blöSin falla. Hva
getur ÞjóSræknisfélagiS gert til þess *
afstýra þvf aS skoriS verSi á þessar h
æSar fslenzkra samtaka? Erum vér vi
þvf búin aS borga fyrir líftryggingu ma ^
anna, og sjálfra vor sem þjóSflokks,
þess skyldi verSa af oss krafist?
Kennarastóllinn í fslenzku viS Manitoba
háskólann, þetta óskabarn ÞjóSrækni
félagsins og fjöregg framtfSarinnar, ny 1
ekki þeirrar aSsóknar af nemendum, se
vonir stóSu til f fyrstu. En ef til vill v° f
þær vonir draumkenndar og frásneyd
hinum kalda og hagkvæma veruleika n
tímalífsins. Þó aS íslenzkukennslunni
háskólann sé ætlaS aS ná til allra nemen
háskólans jafnt, reynir á aS ne!nen<iulejt'
fslenzkum ættum ríSi þar á vaSiS, og P {
allir, sem þaS geta, felli íslenzkuna m