Hugur - 01.06.2010, Qupperneq 8

6
Inngangur ritstjóra
hlutum fegurð? Hvaða eiginleikar okkar koma við sögu í upplifun á fegurð, eins
og til dæmis ímyndunin eða tilfinningar okkar?
Stundum getur verið óljóst í hvorn þessara flokka tiltekið viðfangsefni fellur,
eins og þegar rætt er um hvort fagurfræðilegir eiginleikar eru hlutlægir eða hug-
lægir. Séu þeir hlutlægir þá er það eitthvað í hlutnum sem gerir hann fagran en
séu þeir huglægir er það öðru fremur eitthvað í hugsun eða upplifun þess sem
skynjar hlutinn sem gerir hlutinn fagran. Málið snýst sem sagt um það hvort
fegurðin felist í hinum fagra hlut eða hvort hún sé í auga sjáandans, sem hljómar
kannski eins og klisja. Og í sjálfú sér er það kannski ekkert höfúðatriði hvort
tiltekið fagurfræðilegt viðfangsefni falli í flokk hlutarins eða flokk þess sem upp-
lifir hið fagra. Það sem einkennir fagurfræðina fyrst og fremst er að með henni
skoðum við hvaðeina sem lýtur að upplifúnum okkar á fegurð, hvernig svo sem
við skiljum þessar upplifanir.
Eins og við er að búast um svið sem fjallar um hluti sem standa hjarta okkar
nærri, og það á nokkuð víðtækan hátt, geta efnistök í fagurfræði verið æði misjöfn.
Hugmyndin með því að hafa fagurfræði sem þema Hugar er að gefa lesendum
innsýn í þessa fjölbrcytni. Jafnframt hefúr lítið farið fyrir því á undanförnum
árum að íslensku efni um fagurfræði væri safnað saman á einn stað og er von mín
að þetta val á þema fyrir 22. árgang Hugar brcyti einhverju þar um.
I viðtali Hugar að þessu sinni ræðir Róbert Jackvið þau Brynhildi Sigurðardótt-
ur og Hrein Pálsson um barnaheimspeki. Hreinn hefúr verið helsti frumkvöðull
barnaheimspeki á Islandi og rak Heimspekiskólann, með heimspekinámskeiðum
fyrir börn, um árabil. Brynhildur hefúr einnig sérhæft sig í barnaheimspeki og
kennir meðal annars heimspeki í Garðaskóla í Garðabæ.
Sex greinar fafla undir fagufræðiþemað. Guðbjörg R. Jóhannesdóttir rfður á
vaðið með greininni „Fagurfræði náttúrunnar: Vitræn skynjun og skynræn þekk-
ing“. Greinin er yfirlit um fagurfræði náttúrunnar en segja má að það svið hafi
smám saman eflst síðan á 7. áratug tuttugustu aldar eftir að hafa legið í dvala í
margar aldir. Guðbjörg kynnir til sögunnar helsm viðfangsefni greinarinnar, svo
sem vitrænar og skynrænar kenningar og leiðir til að brúa bilið mifli þeirra. Næst
er grein Vilhjálms Árnasonar, „Höggmyndir og gimsteinar: Fagurfræði tilvist-
arinnar að fornu og nýju“. Vilhjálmur fjallar um hugmynd Forngrikkja um h'f-
ernislist og ber hana saman við nútímahugmyndir um listina að lifa, eins og þær
birtast til að mynda hjá Sartre og Foucault. Hann heldur því fram að nútímahug-
myndirnar séu í andstöðu við fornu hugmyndina en að sú forna samrýmist hins
vegar siðalögmálum að hætti Kants. Ólafúr Páll Jónsson veltir því fyrir sér í grein
sinni „Leikur, flst og merking" hvort leikur og skapandi starf eigi eitthvað mikil-
vægt sameiginlegt. Hann segir að oft sé gengið út frá slíku sambandi sem vísu án
þess að nánari grein sé gerð fyrir því og setur fram hugmyndir um hvað það er við
leik sem efli nám. Næst tekur við önnur grein eftir Guðbjörgu R. Jóhannesdóttur,
„Háleit fegurð: Fegurðarhugtakið í femínískum og fyrirbærafræðilegum skiln-
ingi“. Þar segir Guðbjörg frá tilraunum til að endurvekja fegurðarhugtakið og þá
sérstaklega hugmyndum Galens A.Johnson um fegurðina, sem eru undir áhrifúm
frá Maurice Merleau-Ponty, og túlkun Bonnie Mann á hinu háleita. I „Verufræði