Tímarit Máls og menningar - 01.12.1948, Page 134

212
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
E. A. hyggur (xxix. bls.), að „lýsing Auðunar stota (Þ 146)“ sé viðbót séra
Þórðar. Þar hlýtur hann að eiga við orðin „Hann var raikill fyrir sér ok
sterkr", en þau eru í Sk og þangað komin úr S.
Flest af því, sem nú hefur verið talið, ber vitni um meiri hroðvirkni en unnt
er að sætta sig við í útgáfu Landnámabókar eða hvaða rits sem er. En sagan
er ekki sögð öll enn og verður ekki sögð öll hér. Prentvillur er víða eins og
mý á mykjuskán. Algerlega gagnslaust sýnishom af þeim er á miða aftan við
bókina, og hirði ég ekki um það að bæta, þótt sumar þeirra séu meinlegar.
T. d. er nefndur „Brandr prior inn fjórði“ á 128. bls, en á að vera „Brandr
prior inn fróði“ (rétt í skrá um mannanöfn). Á 185. bls. stendur „S H“ fyrir
„S Þ“. Ilið rétta kemur þó fram í formálanum (xxxiii. bls.). Á 263. bls. hefur
ein lína skipzt á við línu á 264. bls., og geta lesendur hæglega fundið þær
sjálfir, með því að þær kunna ekki sem bezt við sig þar, sem þær eru. Sum
mannanöfn eru jafnan rangt rituð, svo sem Balki fyrir Bálki, Vali fyrir Váli
o. fl. Og spyrja má: LIví eru ættir biskupa á 306.—310. bls. prentaðar eftir
hinum miður rétta texta í Islendinga sögum I (Kjöbenhavn 1843), en ekki
eftir hinni harðnákvæmu útgáfu Jóns Helgasonar (Byskupa sögur, Köbenhavn
1938, 7.—12. bls.) ?
Um uppdrættina, sem eiga að sýna mörk landnámanna, skal ég verða fáorð-
ur. Þeir eru fyrsta tilraun í þá átt, og verður að dæma þá eftir því. Þó er víst,
að mörk landnámanna verða seint eða aldrei sýnd með strikum eða punkta-
línum, svo að í nokkru lagi sé, sökum þess hve þau eru víða ónákvæmlega
greind. Uppdrættirnir hefðu því komið að miklu meiri notum, ef E. A. hefði
látið setja á þá öll örnefnin, sem mörk landnámanna eru miðuð við.
Að lokum vil ég taka Jiað fram, að mér hefur ekki verið ljúft að skrifa þenn-
an ritdóm, með því að í hlut á maður, sem ég met mikils fyrir frábæran áhuga
á sögu okkar íslendinga. En fleira verður að gera en gott þykir. Það er ekki
liægt að þegja í hel þau mistök, sem hér hafa á orðið. Við Islendingar eigum
margt óunnið í sögu okkar og bókmenntum, en fáa menn, sem geta orðið þar
að verulegu liði. Það er því gremjulegt, þegar liðtækir menn eyða tíma og
fé í mjög gagnslítið verk — verk, sem hæfir hvorki almenningi né vísinda-
mönnum.
Jón Jóhannesson.
Kristján Eldjárn: GENGIÐ Á REKA.
Tólf fornleifaþættir. Norðri. 1948.
í hinu mikla bókaflóði, sem streymdi út yfir allar bókabúðir vikurnar fyrir
jól, var ein skemmtilegasta og fróðlegasta frumsamda íslenzka bókin fom-
leifaþættir Kristjáns Eldjárns þjóðminjavarðar. í bókinni eru 12 sjálfstæðir
kaflar um íslenzka forngripi og fornminjar; sérstæðir, en þó heild, því að þeir