Tímarit Máls og menningar - 01.12.1972, Blaðsíða 62

Tímarit Máls og menningar
stofna heimili, að hagsmunir einstaklingsins yrðu að sitja í fyrirrúmi fyrir
hagsmunum heildarinnar. En þetta var bara það sem mönnmn virtist. Auð-
vitað verða hagsmunir heildarinnar alltaf að sitja i fyrirrúmi fyrir hags-
munum einstaklingsins. Það frelsar enginn verkamaður sig og fjölskyldu
sína nema með því einu að frelsa stéttina sem heild.
Ég var orðinn sannfærður um að verkalýðsmálin yrðu aldrei til lykta leidd
í verkalýðsfélögunum einum. Ég gekk þessvegna í Sósíalistaflokkinn 1945,
en hafði því miður ekki alltaf möguleika til að mæta á hvern einasta fund.
Um annan flokk en Sósialistaflokkinn var auðvitað ekki að ræða. Áðuren
flokkurinn gekk inní Nýsköpunarstjórnina ’44, lá það að manni fannst í
loftinu að þetta væri byltingarsinnaður flokkur sem mundi breyta skipu-
laginu. En eftirað hann sendi tvo af sínum mönnum uppí ráðherrastólana,
þá var einsog margir, og þar á meðal ég, væru í vafa um hvort þetta væri
í raun byltingarsinnaður flokkur, hvort þetta væri ekki bara umbótaflokkur
sem vildi setja bót á fatið í staðinn fyrir að búa til nýtt. Að sjálfsögðu var
maður ekki búinn að mynda sér heilsteypta skoðun. Maður var að grufla
í einu og öðru, lesandi hitt og þetta og ekki allt í samhengi. En ég hugsaði
semsvo, að ef ég vildi hafa einhver áhrif á málin, þá yrði ég að vera í
flokknum.
Annars má segja að maður hafi fylgt straumnum. Á stríðsárunum, og
ekki síst í lok þeirra, þegar Sovétríkin voru búin að ganga á milli bols og
höfuðs á fasismanum, flykktist fólk inní Sósíalistaflokkinn, jafnvel fólk
sem fyrir stuttu hafði ekki mátt heyra sósíalismann nefndan. Sem dæmi
um hvað þróunin var ör get ég nefnt atvik sem gerðist á Korpúlfsstöðum
sumarið 1940. Ég og Hugi bróðir minn fengum sendan Þjóðviljann, oftast
vikubunka í einu. Þarna vann með okkur framsóknarmaður ofanúr Borgar-
firði, og þótti honum við bræðurnir heldur en ekki vaða reyk í pólitíkinni.
Eitt sinn verður honum svo skapbrátt, þegar hann sér hjá okkur Þjóðvilja-
bunkann, að hann tekur hann milli handa sér og sviptir honum í sundur.
En í stríðslok var þessi maður orðinn einn af forystumönnum Sósíalista-
flokksins. Hann heitir Guðmundur Hjartarson og gengur enn undir auk-
nefninu blaðrífur í tali okkar bræðra. Þetta er aðeins eitt dæmi af mörgum.
Straumurinn lá til vinstri hjá öllu því fólki sem hafði augun opin.
Þessum straiun fylgdu auðvitað hættur fyrir flokkinn, því skiljanlega flaut
þarna með allskonar fólk, þar á meðal afætur og metorðastritarar. Ég er á
því núna, þó ég hafi ekki skilið nauðsynina þá, að á árunum eftir stríðið
hefði þurft að hreinsa svolítið til og taka upp harðari stefnu. En til þess
204