Tímarit Máls og menningar - 01.12.1972, Blaðsíða 108

Tímarit Máls og menningar
lögð með slíkt samband í huga, en því er ekki að heilsa um bóksöludeild í
kjörbúð eða keðjuverzlun og jafnvel ekki í blaðsöluturni, er hefur bóka-
sölu sem aukagrein. Bezta lausnin mætti því virðast sú að beina allri bók-
sölu gegnum bókabúðirnar. Því miður er dreifing bóka um þessar búðir tak-
mörkuð og að mestu leyti einungis bundin við hinn menntaða hluta þjóð-
arinnar. Vitaskuld eru ekki nein lög eða reglugerðir, sem fyrirskipa slík
félagsleg takmörk, en á hinn bóginn ráða afgreiðslutími og staðsetning búð-
anna miklu um þetta atriði. I grein, sem út kom 1957, segir Bénigno Cacérés:
„Með fáum undantekningum finnast bókabúðir ekki við götur, sem
verkamenn eiga að jafnaði leið um.“' Af þessu leiðir, að í daglegum ferð-
um sínum á verkamaður svo til aldrei leið framhjá bókabúð meðan hún
er opin, og bregði út af þessu, er borin von, að nokkuð geti orðið honum
hvatning til að fara inn og kaupa sér bók.
Þetta ástand kom einkarvel í ljós við athugun, sem gerð var í Bordeaux
1960-61 á dreifingu bóksölustaða í borginni.2 Margt bendir til að niður-
stöður þessara athugana eigi við um flestar borgir í Vestur-Evrópu og
Bandaríkj unum.
Við þessa athugun var gerður greinarmunur á bókabúðum, hvort heldur
þær voru stórar eða smáar, sem selja aðallega bækur r^g hafa sjálfstæða
stefnu í sölumálum, og bókabásum (í stórverzlunum, járnbrautarstöðvum
o. s. frv.), sem telja sig ekki hafa neinar skyldur við bókaútgáfu almennt,
hvort heldur bókasalan er stór eða lítill liður í rekstrinum.
Bókabúðin er þannig frábrugðin öðrum bóksölustöðum að því leyti, að
bóksalinn er í tengslum við viðskiptavini sína. Auðvelt er að mæla hve sterk
þessi tengsl eru: ekki þarf annað en að bera þær bækur, sem sýndar eru í
gluggum verzlunarinnar, saman við þær, sem til sölu eru í búðinni. Glugginn
er andlitið, sem bókabúðin snýr að heiminum og endurspeglar því þá sjálfs-
mynd, sem bóksalinn vill, að samborgarar hans og væntanlegir kaupendur
hafi fyrir augum. Hann endurspeglar með öðrum orðum fyrirmyndarles-
andann og smekk hans. Birgðirnar inni í búðinni sýna á hinn bóginn þann
lærdóm, sem bóksalinn hefur dregið af raunverulegum kynnum sínum við
þá, sem venja komur sínar í búðina.
Munurinn á því, sem í glugganum er, og því, sem er í búðinni, gefur þann-
ig til kynna að hve miklu leyti hinir raunverulegu viðskiptavinir eru frá-
brugðnir ákjósanlegum viðskiptavinum, og þetta misræmi sýnir einmitt að
hve miklu leyti bóksalinn er sj álfstæður í verzlunarrekstri sínum. Ef afstaða
hans er óvirk, ef hann rekur verzlun sína á vélrænan hátt, er engin ástæða
250