Tímarit Máls og menningar - 01.12.1972, Side 145

Gerpla
þola og reyna „og því er það, úng kona, að eg eigi græt“. Eftir að haus Þor-
geirs hafði vitjað Þormóðs, þar sem hann lifði í sælu við Djúp með Þórdísi,
vildi hún auðvelda honum þá skyldukvöð að hefna vinar síns og lagðist með
þræli þeirra Kolhaki og átti með honum sveinbarn fagurt; „þessi var eld-
hærður og skjálgur á auga. Þormóður kolhrúnarskáld geingur lil og leiðir
augmn svein þenna, og er hann hefur skoðað hann leingi, því næst heilsar
Þormóður sveininum og biður hann vera velkominn að ráða fyrir löndum, og
svo íslandi sem Irlandi". Aður hafði Þormóður er hann vissi málavöxtu
ætlað að drepa þrælinn. „Mun eg eigi lífs biðja ef þig fýsir að drepa mig“,
segir Kolbakur og leggur höfuð sitt á fjölhögg undir öxi Þormóðs. „Þormóð-
ur kastar frá sér öxinni og segir að Kolbakur skal upp standa", og þrællinn
lók aftur til við vinnu sína. „Þormóður horfir á iðn hans um hríð úr sæti
sínu og verður eigi að orði. Að lokum stendur hann á fætur. Vera má, segir
hann, að þú hafir lög að mæla, og muni þrælar taka að erfðum þetta land
þá er vér erum gleymsku orpnir, hetjur og skáld; og nemi börn mín af þér
þá speki að stáli trúi ragmenni ein“. Margsinnis síðar ítrekar Þormóður að
hann hafi allt lagt í hendur þræli, jafnvel valkyrju sina „svanfleyga“. Höf-
undur Gerplu er þess viss að hinir undirokuðu munu erfa löndin, en - Þor-
móður er líka látinn segja: „Og hlakka eg til að vera dauður nær viska yður
íra skal ná að skipa málum í veröldinni“.
Skœð er skálda hefnd
Það kemur vel heim jafnt við sagnfræðilegt sem núlíðar markmið Gerplu
að Olafur Haraldsson konungur er hafður þar að skotmarki og fær miskunn-
arlausasta útreið í sögunni. Slíkt er ekki að ósekju. Hann varð fyrstur Nor-
egskonunga til að ásælast Island, og hefur krafa hans lil Grímseyjar um að
setja þar upp herstöð mjög komið við sögu að undanförnu og ræða Einars
Þveræings er bjargaði Islandi í það sinn verið sterkasta varnarhvöt ættjarð-
arvinum nú gegn herstöðvakröfum Bandaríkjastjórnar og oftsinnis til hennar
vitnað. I kjölfar hinnar fornu herstöðvarkröfu kom siðar glötun sjálfstæðis-
ins, einnig af völdum Noregskonungs, og íslenzka þjóðin varð að þjást fyrir
í sjö aldir. Var því yfrin ástæða til að sækja Noregskonunga til saka í Gerplu,
eigi síður en valdsmenn Dana í Islandsklukkunni, og því fremur sem land-
stjórnarmenn þeirra hjuggu enn í sama knérunn og bera eigi litla sök á því
að ísland var vélað inn í Atlantshafsbandalagið. í grein undir nafninu ,,Al-
lantshafsbandalagið" sem Halldór hirti í Tímariti Máls og menningar í marz
1949, einmitt þegar hann er farinn að hugsa um smíði Gerplu, lætur hann sár
287
L