Tímarit Máls og menningar - 01.12.1972, Blaðsíða 163

hverju þriggja hinna síðustu ... Fjárfram-
lög Bandaríkjanna féllu jafnframt ofan úr
22 hundraffshlutum, unz fyrir þau tók, og
endurgreiffslur gamalla lána námu síðustu
þrjú árin meira en þeim litlu upphæðum
nýrra lána, sem Evrópska greiffslubanda-
lagiff veitti... Að undanteknum 6 hundr-
affshlutum hennar, var endurgreidd öll
skuldin upp á $861 milljón, sem áður
hafffi upp hlaffizt sakir greiðslusamninga
á milli tveggja landa, svo að einungis
$49 milljónir slíkra skulda voru útistand-
andi í lok júní 1956.“10
xii. Rýmkun gjaldeyrishajta
Alþjóðlegi gjaldeyrissjóðurinn hóf 1950
aff gefa út ársskýrslur um gjaldeyrishöft.
Og tveimur árum síffar, 1952, undir lok
milliskeiffsins, tók sjóffurinn aff ræffa viff
affildarlöndin um niðurfellingu haftanna.
„Þessar brýnu ráfffærslur viff affildarlönd-
in munu spanna mál sem afflögun núver-
andi haftakerfa aff breyttum kringumstæð-
um, niffurfellingu og rýrnkun hafta og
undirbúning nauffsynlegra úrræffa úr fjár-
málalegum vandkvæffum á rýmkvun þeirra
sem afnot af fjármunum sjóffsins að sett-
uni tilhlýðilegum skilyrffum og rammleg-
um tr>'ggingum.“11
Bitbein hafa Alþjófflega gjaldeyrissjóffn-
um veriff mörg gengi á sama gjaldmiffli og
misræmi í gengjum gjaldmiffla gagnvart
öffrum. I Suffur-Ameríku hafa mörg lönd
fremur kosiff aff skrá mörg gengi á gjald-
miðlum sínum, um stundarsakir effa um
árabil, en aff binda innflutning sinn leyf-
um. Þrátt fyrir afffinnslur sjóffsins hafa
sum þeirra ekki falliff frá þessari marg-
9 Robert Triffin, op. cit., bls. 147.
10 Ibid., bls. 202.
11 International Monetary Fund, Second
Annual Report on Exchange Restricti-
ons, bls. 20.
Alþjóðlegi gjaldeyrissjóSurinn
földu gengisskráningu sinni til þessa dags.
- Gengismisræmi getur raskaff farvegum
verzlunar, eins og um voru glögg dæmi af
skráningu franska frankans og ítölsku lír-
unnar frá lokum fimmta áratugarins. -
Fáein lönd hafa látiff gengi gjaldmiðla
sinna ráðast á gjaldeyrismörkuffum, en oft-
ast einungis til bráffabirgffa. Kanada er
eina mikla viffskiptalandiff, sem um langt
skeiff hefur látiff gengi gjaldmiðils síns
ráffast á gjaldeyrismörkuffum.
í Vestur-Evrópu voru á sjötta áratugn-
urn stigin nokkur skref auk þeirra, sem
Evrópska greiffslubandalagiff hafði um
forgöngu, í átt til upptöku óheftra gjald-
eyrisviffskipta. Eitt þeirra var opnun al-
þjófflegra vörumarkaffa í nokkrum lönd-
um. í Bretlandi var 1951 fækkaff höftum
á greiffslum úr innstæffum þarlendis til
landa utan sterlingssvæffisins og dollara-
svæffisins. Þýzka sambandslýffveldiff leyfði
1954 skipti á marki sínu viff öffrum gjald-
mifflum. Bretland og tólf önnur lönd í
Vestur-Evrópu leyfffu loks 29. desember
1958 skipti á útlendum innstæffum í gjald-
miðlum þeirra og öffrum gjaldmiðlum. Af
Evrópska greiffslubandalaginu tók um leið
viff Evrópska fjármálasamkomulagið.12 I
12 Evrópska fjármálasamkomulagið lýtur
aff uppgjöri greiðslna á milli affildar-
landanna. Og í því eru ákvæffi um
stofnun Evrópusjóffs meff $600 millj-
óna höfuffstóL Úr sjóðnum eru fjár-
framlög veitt til affildarlanda í greiðslu-
vandræffum allt til tveggja ára. Fram til
marz 1965 hafði Evrópusjóffurinn veitt
alls lán aff upphæff $ 220 milljónir, en
þá höfffu þegar $ 105 milljónir veriff
endurgreiddar. Ekki hefur þannig verið
mikil þörf á beinu uppgjöri greiðslna
á milli landanna, sem aff samkomulag-
inu standa, heldur hafa gjaldeyrismark-
affir dugaff þeim.
20 TMM
305