Tímarit Máls og menningar - 01.12.1972, Blaðsíða 23

Kartajlan og konungsríkið
og landflótta voru írskir bændur jafn landlausir og áður. A árunum 1841-
1851 verða miklar breytingar á stærð jarða á Irlandi. Þá fækkar jörðum
eða jaröarskikum undir 1 ekru úr 135,000 niður í 37,000. Jarðir, sem voru
1-5 ekrur að stærð voru 310,000 að tölu árið 1841, en tíu árum síðar eru
þær 88,000. Á þessum áratug fækkar jörðum, sem voru 5-15 ekrur að
stærð úr 252.000 niður í 191,000. í sama mund fjölgar þeim jörðum, er
voru 15-30 ekrur að stærð, og enn meiri var fjölgunin á þeim jörðum, er
voru yfir 30 ekrur að stærð. Á árunum 1845-1847 var 3000 leiguliðum byggt
út af jarðarbleðlum sínum, á árunum 1847-1849 var 25,000 leiguliðum
byggt út, og frá 1849-1852 var tala útbyggðra leiguliða orðin 58,000 og
tók til um 306,000 manna.
Það má glögglega sjá af þessum tölum, að smábændurnir hafa hrunið
niður, kotungar og öreigalýður sveitanna hafa verið flæmdir á brott og
margir þeirra frmdið athvarf í Ameríku. Sulturinn mikli varð því sú bylt-
ing í jarðnæÖismálum, er leysti vandamál írsku sveitanna fyrir Englendinga.
Sjálfir höfðu Englendingar farið likt að heima hjá sér, er þeir lögðu að
velli enska smábændastétt á 18. öld með þinglögum og stórgósseigendur
lokuðu almenningum fyrir bændum. í rauninni fór hinu sama fram á ír-
landi þótt með öðrum hætti væri. Hér lauk jarðnæðisbyltingunni með
landflótta Ameríkuferðanna. Um aldaraðir hefur brezka yfirstéttin stundað
þá iðju að reka hina fátæku og smáu af þeim löndum og úr þeirri landhelgi,
er þeir höfðu talið hefðbundna eign sína.
Erindi þessi, sem hér birtast voru flutt í vissum tilgangi og standa í
nokkru samhengi við það stríð, sem Islendingar heyja nú innan landhelgi
sinnar. Það var ekki aðeins, að Sulturinn mikli á írlandi er forvitnilegt sögu-
legt viðfangsefni, heldur vakti það einnig fyrir mér að bregða upp smá-
mynd af Bretum í samskiptum þeirra við smáþjóð á næstu grösum við þá.
Ég vona að mér verði ekki lagt það til lasts þótt þessi frásögn hafi veriÖ
gerð með nokkra viðmiðun af atburðum líðandi stundar. En hvað sem
því líður þá er það ekki nema hollt Islendingum að kynnast ásjónu Eng-
lands svo sem hún birtist utan hinna gömlu veggja Oxfordháskólans þegar
því virðist ekki þörf á að setja upp sunnudagasvipinn. Og að lokum má
óska Bretlandi til hamingju með dugnaðinn og hetjuskapinn í hinu kurteis-
lega stríði við íslendinga. Það er alltaf skemmtileg sjón að sjá gamalt Ijón
setja upp í sig gervitennurnar og reyna að bíta á barkann tvær smæstu
þjóðir veraldar, Islendinga og Færeyinga.
165