Tímarit Máls og menningar - 01.01.1988, Qupperneq 95

Darnd til ab hrekjast
kvenna í bókmenntum.25 Julia Kristeva tengir sjálfsmorðið við misheppn-
aða tilraun kvenna til að sætta symbólska kerfið og það semíótíska, kerfið
og kóruna. Hún telur að konur svipti sig lífi vegna þess að þær geti hvorki
gengið inn í þá kvenmynd sem karlveldið býður né losað sig undan henni.
Hinar semíótísku hvatir verða of sterkar: „if no paternal legitimation
comes along to dam up the inexhaustible non-symbolized drive, she col-
lapses into psychosis or suicide.“26 Þegar Alda fer úr sjónmálinu, hefur hún
ekki lengur neinn stuðning af lögmáli föðurins og hún deyr.
Það er mikið um dauðamyndir í Tímaþjófnum. Þegar Alda er á leið heim
af skólaballi „í ullarsokkum, bomsum og á siffonkjól undir tvídkápunni"
(16) fer hún um kirkjugarðinn: „Og það brakaði í snjóskorpu á leiðunum“
(16). Nafnið hennar er til áður en hún kemur í heiminn „á litlum legsteini í
ættargrafreitnum“ (14):
Eg ólst upp við að skoða það, hissa og fegin að þarna var ég ekki, bara
nafnið mitt. (14)
Þessar myndir sýna oft mók og dorm í láréttri stöðu, óminni í drykkju,
og þær tengjast gjarnan bæði ákveðnum stað og tíma:
Æ þarf nú að vakna. Hvaða djöfuls dagur er? I hvaða borg?. . .
Má ekki Alda bæla sig í dag. Fá kaffi í bólið. Hafa lakið við kinn. I móki
og dormi. (118)
Dauðaþráin er fyrir hendi í allri bókinni, en hún verður fyrst að veru-
leika þegar symbíósan við karlmanninn bregst, Alda er rekin úr sjónmáli,
ást og samfélagi.
Þér líkaði aldrei að beyra mig hheja
Alda ferst, en textinn gerir uppreisn. Það gerir hann m.a. með orðræðu
skortsins, eða neikvæðisins, sem Julia Kristeva telur að sé eitt meginein-
kenni á skáldlegu máli og tengja má orðræðu kvenna.27 Með þessu séu þær
að taka á sig neikvætt og um leið ögrandi hlutverk gagnvart því samfé-
lagskerfi sem þær ráða engu um. Þær samþykkja það ekki. I Tímaþjófnum
kemur þessi orðræða m.a. fram í mikilli notkun neitandi orða eins og ekki,
aldrei, enginn, og eins áherslu á það sem ýmist ekki er, aldrei varð eða er
ekki lengur:
Ekki kennari einsog ég, segi ég. Ekki á skrifstofu einsog ég, segir Alma. (12)
85