Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1992, Page 17

Ferming í fjórar aldir
Herra Ihsu Christe Sonr Gudz/ þu sem so hefur talad/ Huad myklu framar mun
min[n] Fader giefa þeim Heilagan Anda sem han[n] þar vm bidia. Vier bidium þig/
Vertu þessum Börnum [Barne] Myskunsamur/ Styr z stioma þeirra Hiarta og
Samuiskum/ alla tijma/ med þijnum Heilaga Anda/ gief ad þau vaxe og þroest j riettre
Tra z Guds Otta/ Bænaakallenu/ Hlydnen[n]e/ Kiærleikanum/ og öllum ödrum
Kristelegum Dygdum z Man[n]kostum/ og laat þau blijfa Lidu og Lime þin[n]ar
Krisme/ og verda eilijflega Saaluholpenfn]/ so þau meige þig med eilijfu Þacklæte
dyrka og vegsama. Amen.
Epter allt þetta þa laate han[n] bömen ganga til Guds Bords/ med Födur
edur Modur edr ödmm Frændum. Finis“
Nú mætti spyrja, hvaðan Guðbrandur biskup hefði þessa forsögn um
fermingu. Hann segir sjálfur, að hún sé fengin úr kirkjuskipan Saxlands,
og hefir lengstum verið ætlað, að þar ætti hann við kirkjuskipan frá 1539
eða 1580. En þó að orðið ferming, confirmatio, komi þar fyrir, er ljóst,
að þar er samt ekki um fermingu að ræða, heldur aðeins opinbera
yfirheyrslu fræðanna, fyrirbæn og veitingu altarissakramentis í fyrsta
sinn.10
Að vísu em til fyrirmæli um fermingu frá 1545 þar í Saxlandi, sem
Wittenberg liggur. En þar er aðeins fáorð upptalning á þáttum athafnar.
Bamið játar trú sína í kirkjunni, handaálagning og bæn.* 11
Aftur á móti kemur á daginn, að biskup hefir tekið forsögn sína eftir
kirkjuskipan Lauenborgar í Neðra-Saxlandi frá 1885, að nokkm leyti
orðrétt. Biskup breytir því tvennu hér, að baminu er ekki ætlað að játa
neinni sérstakri spum, heldur kemur játning þess og heit fram í bæninni,
sem það hefir eftir presti, enda breytir hann þar eintölu í fleirtölu. í
annan stað gjörir hann ekki ráð fyrir handsali bamsins eins og
kirkjuskipan Lauenborgar, hins vegar leggur prestur hönd á höfuð þess.
Til glöggvunar á þessum vinnubrögðum Guðbrands biskups set ég hér
stuttan þátt úr þeirri forsögu í kirkjuskipan Lauenborgar, sem hann hefir
að fyrirmynd, sbr. skáleturskafla hér að framan.
„Dir geliebten im herm, ihr sehet, wie allhie erscheinen diese kinder,
unsere miterben in Christo, so durch die heilige taufe in ihrer kindheit
dem herm Christo, und seiner heiligen kirchen eingepflanzet worden
sein. Weil sie aber nun zu erkentnus der christlichen lehre und
gottseligkeit zum theil gekommen, begeren sie von herzen, dass sie
besser, völliger und mehr unserm und ihrem heiland Christo und seiner
heiligen kirchen mögen zugethan werden, nemlich durch den gebrauch
des heiligen abendmals und sacrament des leibs und bluts Jesu Christi.
Damit aber solches mit grösserer fmcht, sterkung ihres glaubens, durch
kraft des heiligen geistes geschehen möge, sind sie bereit, durch sich
selbst bekentnus ihres glaubens zu thun, und sich Christo dem herm und
seiner kirchen zu ergeben, und dem teufel zu entsagen, welches sie in der
heiligen taufe nicht haben weiter thun können, on was von wegen ihrer
kindheit durch ihre paten beschehen.“
10 Sehling I, 264nn og 359nn; II 2, 233 n.
11 Sehlingl 1,211.
15