Jón á Bægisá - 01.12.2010, Blaðsíða 71

Úr Stylistique comparée du frangais et de l’anglais
væri að koma því inn aftur með því að þýða: la base navale russe [rússnesku
flotastöðina], og láta þannig lesandanum eftir það verkefni að álykta að Port
Darwin hafi á þessum tíma verið flotastöð bandamanna. (6) The Saving
Skates (Time); f]allar um vetrarólympíuleikana. Þennan dularfulla titil er
aðeins hægt að þýða með því að lesa efnisgreinarnar sem fylgja: Grace aux
patineurs, l’honneur est sauf. [Heiðrinum bjargað, þökksé skautahlaupurun-
um.] (7) Dashing Skis: Surlespentes neigeuses. [I snævi þöktum brekkunum]
(myndskreyting fylgir sem er gott dæmi um brigði). (8) Noise to Live With,
fjallað um hávaða í þotum undir yfirskriftinni Aviation. Möguleg þýðing:
On shabitue a tout. [Ollu er hægt að venjast.]
Allar okkar þýðingar, nokkrar þeirra gætu að sjálfsögðu verið styttri
í þeim tilfellum þar sem almenningur hefur vitneskju um atburðinn, eru
góð dæmi um nákvæmni, stundum umtalsverða, miðað við ensku. Hér
nægir að nefna nokkrar forsíðufyrirsagnir utan samhengis til að átta sig
á þessu, sem verða um leið algjörlega óþýðanlegar: DEVIATES ISOLA-
TION URGED; PLAN GETS GO AHEAD; WESTPORTERS MOB
PECK; INSANITY RULES CRITIC; HANGING PROBE NAMED
SOON, o.s.frv.
Falsvinir í formgerð1
Við hlið falsvina í merkingarfræði og stílfræði2 3 er núna rétt að hugleiða
þriðja flokkinn þar sem formgerðir, byggðar annað hvort á orðanotkun '
(samsett eða afleidd orð) eða setningafræði, bera ekki þá merkingu sem
greining á þáttum þeirra virðist benda til, jafnvel þótt þessir þættir, skoðaðir
hver fyrir sig, séu sjálfir ekki merkingarlegir eða stílfræðilegir falsvinir. Til
að ná yfir þessar tvær hliðar málsins, þ.e. orðanotkun og merkingarfræði, er
stungið upp á hugtakinu falsvinir í formgerð, hvort sem um er að ræða orð,
setningarlið eða setningu. Við tölum um falsvini í formgerð þegar heildar-
merkingin er frábrugðin formgerðarmerkingunni og það er að sjálfsögðu
heildarmerkingin sem hefúr vinninginn. Undir þennan flokk falla því allar
formgerðir sem sameina eftirfarandi skilyrði:
a) Orð, eða orðhlutar, sem þær eru samsettar úr hafa hver fyrir sig
sömu merkingu í báðum tungumálum.
b) Þessum orðhlutum er raðað í sömu röð, með tilliti til ákveðinna
1 Falsvinir er þýðing á faux amis, sem einnig er kallað „falskir vinir“.
2 Hér er vísað í kafla fyrr í bókinni.
3 Hér er lexical þýtt sem „orðanotkun".
á dföayöiá— Ég kann að þýða; i>að kunnið mð ekki.
69