Jón á Bægisá - 01.12.2010, Síða 111

Sendibréf um þýðingar (1530)
Athugasemdir þýðanda
i I þýðingunni nota ég tslenskun á nöfnum persóna sem eru vel kunnar hér á landi
undir þeim nöfnum. Nöfnum annarra eins og t.d. Philip Melanchton, sem er lítt
kunnur hér á landi, breyti ég ekki í Filip o.s.frv.
ii Þar sem þarna stendur í frumtextanum „meinem geneigten Herrn und Freunde"
finnst mér passa betur hér að þýða „Freunde" með velunnara frekar en vini þar sem
lýsingarorðið „geneigten" á bæði við „Herrn“ og „Freunde", þannig að hliðhollur
vinur útleggst þá sem „velunnari“.
iii Hér þýði ég „Freund“ í ávarpinu sem vinur þar sem lýsingarorðið á undan („lieber")
gefúr ekki önnur blæbrigði.
iv Ég tek orðið eins og það kernur fyrir í frumgerð textans eins og hann er gefinn upp
í: Ein Sendbrieff / von Dolmetschen / vnd Fiirbitte der Heiligen. D. Mart. Luther.
Wittenberg. M.D.XXX. (Hg. von K. Bischoff, Halle/Saale 1951).
v I frumtextanum stendur „Sankt Pauli“ og nota ég heilagur Páll þó við séum vanari
því að tala um Pál postula. En bréfið er skrifað á þeim tíma að eingöngu kaþólska
hefðin var við lýði svo ég held mig við það í samræmi við tíðarandann.
vi Þýska: „Wir halten, da6 der Mensch gerecht werde ohn des Gesetzes Werke, allein
durch den Glauben."
vii I texta Lúthers stendur „allein" sem getur útlagst á íslensku sem allar þessar þrjár
þýðingar eftir því samhengi sem orðið stendur í. Ég valdi að sýna alla ntögu-
leikana.
viii Hér stendur í textanum „stehlen mir so meine Sprache" og ég vel að þýða „Sprache“
með mál, frekar en tungumál eða e-ð annað. Mál hefúr það víðtæka merkingu
að það nær yfir þetta sem Lúther er að meina, bæði talað og ritað mál, málfar,
tungutak, málnotkun o.s.frv.
ix Lúther notar „tut mir dennoch wohl“ sem þýða mætti orðrétt með „það gerir mér
gott“, en það nær ekki þeirri meiningu sem er í þýskunni í þessu orðtæki, því það
nær dýpra og valdi ég því að þýða það með „það vermir mér um hjartarætur", auk
þess sem það myndar gott mótvægi við framhaldið (vanþakklátur og fjendur).
x „Drinnen" þýði ég hér með atviksorðinu „þar“ sem vísar þá til testamentisins í
setningunni á undan. Mér finnst það passa betur en að segja „í því“ eða „í inni-
haldinu" eða þ.u.l.
xi Þrátt fyrir langa og mikla leit fann ég engan samsvarandi íslenskan málshátt eða
ritningargrein svo að hér verð ég að þýða samkvæmt orðanna hljóðan.
xii Lúther segir hér „die Schuhe ... wischen“ þ.e. að pússa eða þurrka af skónum
hans. Samsvarandi hugsun og orðtak er á íslensku að binda skóþveng einhvers.
xiii I textanum stendur „öffentlich Gutes“og fannst mér opinber vettvangur ná því
betur heldur en að segja bara opinberlega, því Lúther er hér að vísa til þess að eitt-
hvað sé öllum aðgengilegt og allir geti þar af leiðandi líka gagnrýnt verk hans.
xiv í textanum segir „das R06 vom Schwanz her aufzáumen“ sem þýðir svo mikið sem
„að beisla hrossið frá tagli og fram“ en ég fann þetta samsvarandi íslenska orðtak
á Jdayúá- Ég kann að þýða; það kunnið þið ekki.
109