Jón á Bægisá - 01.12.2010, Blaðsíða 80

Jean-Paul Vinay &Jean Darbelnet — Áslaug Anna Þorvaldsdóttir
It would almost seem as if these particles and verbs of action took the place in our
northern speech of the gestures in which our intercourse is lacking, but which are
so vivid an accompaniment to the speech of the Latin peoples, whose languages
are poor in the emphatic use of partides.“ (Logan Pearsall Smith. 1925.1 Words and
Idioms. London, Constable.) Þessum dæmum má ekki rugla saman við þau dæmi
þar sem smáorðið (fr. laparticule) gefur til kynna lokahorf (fr. aspect terminatif.
vi. Over væri einnig hægt að nota til að sýna ferðina frá Dieppe yfir til Brighton.
vii. í amerísk-ensku er copy-book eða exercise-book lítið notað. Notebook þýðir hvort
tveggja cahier [minnisbók] og carnet [stílabók]. Sbr. einnigpocket-book til að halda
dagbók og portefeuille [mappa].
viii. Einkum og sér í lagi eftir Heinrich Straumann: Straumann, H. 1925. Newspaper
Headlines; a study in linguistic method. London, G. Allen & Unwin.
ix. Þetta er ein helsta villan í frönskumælandi Kanada.
x. Hér enn og aftur er erfitt að sjá hvernig sú hugmynd um samanburð sem franska
þýðingin gerir grein fýrir gæti komið út úr vélþýðingu.
xi. A. Blinkenberg dregur vel fram þessa yfirburði í aðstæðum, einkum: Blinkenberg,
A. 1928. L’ordre des mots en frangais moderne. Kaupmannahöfn, Host, bls. 5. Hann
hélt í raun áfram þróun í átt að sjálfstæði andspænis aðstæðum sem jafnvel á hæsta
stigi vitsmunaferlisins (heimspekileg rökhugsun, stærðfræðileg útskýring, o.s.frv.)
leiðir samt sem áður aldrei til truflunar. Að öðru leyti hefðu skilaboðin ekki gildi
nema fyrir sig sjálf fremur en með tilliti til upplýsingaskyldu sinnar. Þessi síðasti
áfangi sjálfstæðis rætist eflaust í nútímaljóðlist sem vegna þessa verður nánast
óþýðanleg.
xii. Þrjú síðustu dæmin koma frá Bally, LGLE2
xiii. í öllum þessum dæmum er grundvallarmótstaða á milli tvenns konar tilhneig-
inga: nánari útskýring á ensku, vísun í aðstæður í frönsku. Þannig má þýða skilti í
verslun DEMANDEZNOTRECATALOGUE[Biðjið um vörulistann okkar] ASK
FOR OUR CATALOG(UE); en í tilkynningu í blaði væri sagt á ensku WRITE
FOR OUR CATALOGUE, í útvarpinu PHONE FOR OUR CATALOGUE. Að-
stæðurnar einar nægja því til að upplýsa þýðandann sem fer úr frönsku og leika
sér einkum með orðtákn.
xiv. Eins og Blinkenberg3 bendir á er mikill meirihluti þeirra setninga sem við mælum
af munni fram allan liðlangan daginn í svo ríkum mæli það tryggilega fastur í
sessi að þær fara sjálfkrafa af stað. Það má því taka viðfangsefnið út frá báðum
endum: a) hver eru hin málvísindalegu viðbrögð við gefnum aðstæðum fýrir til-
tekið tungumál? b) hver eru hin málvísindalegu mörk, fýrir tilteknar aðstæður,
sem hafa tilhneigingu til að fara ósjálfrátt í gang. Sjá þetta atriði í J.P. Vinay,
Traductions, s. 47-64.
Áslaug Atina Þorvaldsdóttirþýddi úrfrönsku.
1 Smith, L. P. 1925. Words and Idioms. London, Constable.
2 Bally, C. 1944. Linguistiquegénérale et linguistique franfaise. Bern, Francke. (2. útgáfa).
3 Hér er vísað í tilvitnun annars staðar í bókinni.
78
á .ÚSayáá — Tímarit um þýðingar nr. 14 / 2010