Skírnir - 01.04.2013, Blaðsíða 31

SKÍRNIR
VALDIÐ FÆRT TIL FÓLKSINS?
29
hugmynda og setja þær fram í stuttum setningum torveldar heild-
arsýn yfir niðurstöður fundarins, en þær má lesa á vefslóðum Þjóð-
fundar 2010. Segja má að þátttakendum fundarins hafi gefist kostur
á að koma hugmyndum og hugðarefnum á dagskrá, en það hafi
síðan verið verkefni stjórnlaganefndar að vinna úr þeim ábendingar
fyrir stjórnlagaráð. I skýrslu sinni fjallar stjórnlaganefnd um hug-
myndir að breytingum á stjórnarskrá í nokkrum köflum og hefst
hver kafli á samantekt á viðhorfum þjóðfundar. Viðhorfin sem þar
koma fram eru oft mjög almenns eðlis: „Niðurstöður þjóðfundar
bera með sér kröfu um temprun valds í stjórnskipun landsins, að
skerpt verði á aðgreiningu framkvæmdar- og löggjafarvalds og þrí-
skipting ríkisvalds verði raunhæf og virk“ (Þjóð tilþings 2011:113).
En einnig koma fram afdráttarlausari viðhorf á borð við: „I
viðhorfum þjóðfundar er rík áhersla lögð á að framkvæmdarvaldið,
þ.e. ráðherrar, eigi ekki sæti á Alþingi" (Þjóð tilþings 2011: 118).
Um sum mál, svo sem um stöðu forsetans og þjóðkirkjunnar, koma
fram öndverð sjónarmið eins og við var að búast.
Sjálfsagt er í lýðræðisríki að leita leiða til að virkja almenning í
því ferli að endurskoða stjórnarskrá lýðveldisins. Lofsvert er að það
sé ekki einungis gert með þjóðaratkvæðagreiðslu þar sem fólk
stendur frammi fyrir fullunnu verki heldur með því að skapa skil-
yrði fyrir aðkomu almennings á fyrri stigum, líkt og gert var á
þjóðfundinum 2010. Áðurnefndir annmarkar á aðferða- og hug-
myndafræði þjóðfundanna draga þó verulega úr gagnsemi þeirrar
vinnu sem þar fór fram. Umfjöllunarefnin eru afar flókin og bjóða
heim ágreiningi sem mikilvægt er að gera grein fyrir og takast á við.
En vegna fundarformsins varð að einfalda framsetningu hugmynda
eins og kostur var og umdeildar hugmyndir voru líklegar til að láta
í minnipokann því ekki var ráðrúm til að takast á við ágreining.
Fyrir vikið var fundaform sem samkvæmt uppsetningu virðist vera
umræðuvettvangur í raun kosningamiðað fyrirkomulag þar sem
vinsældir hugmynda vega meira en þau rök sem kunna að styðja
þær.
Þetta er gagnrýnivert því að til er viðurkennd aðferðafræði sem
hefur verið mikið notuð í lýðræðistilraunum víða um heim þar sem
rík áhersla er lögð á að gefa þátttakendum nægilegan tíma og