Skírnir - 01.04.2013, Blaðsíða 165

SKÍRNIR
KONTJR OG VÖLD í BREIÐAFIRÐI ...
163
hvað varðar einstaka efnisþætti. I Laxdælu er Auður nefnd Unnur,
en þar er væntanlega um hliðarmynd af sama nafni að ræða.4 Ekki
skiptir minna máli að Auður er sögð kristin í Landnámu en ekki í
Laxdæla sögu. Þetta má telja vísbendingu um að varðveittri gerð
Landnámu, „sögugerðinni", hafi verið breytt þannig að hún félli
betur að kristinni söguskoðun.5 Tvisvar er vitnað til Ara fróða í
Laxdæla sögu og í annað skipti um atriði sem tengist Auði og fjöl-
skyldu hennar (Islenzk fornrit V 1934: xxxvi). Það er því ekki
ósennilegt að Ari hafi verið heimildarmaður síðari rita um Auði/
Unni formóður sína en Landnáma og Laxdæla séu leifar af mis-
munandi gerðum sögunnar frá 12. öld.
Bent hefur verið á að lýsing Auðar í Laxdæla sögu minni frekar
á drottningu en venjulegan stórbónda enda er Auður gift Ólafi hvíta
herkonungi á Irlandi og móðir Þorsteins rauðs konungs Skota. Þetta
merkir að hegðun hennar mótast mjög af tímabundnu konungs-
hlutverki sem hún tekur að sér eftir fall sonar síns og gerðir hennar
snúa í einu og öllu að vexti og viðgangi ættarinnar (Ármann Jakobs-
son 1998: 357-383). Sonarsonur Auðar, Ólafur feilan, gerist höfð-
ingi í Hvammi eftir hennar dag og forfaðir ættarinnar sem Ari kallar
„Breiðfirðinga" (Islenzk fornrit I 1968: 28).6 Það eru hins vegar af-
drif sonardætranna sem hér verða til nánari skoðunar og þá ekki síst
hlutdeild ömmu þeirra í að koma þeim öllum í hjónaband.
Tvær af sonardætrum Auðar voru skildar eftir á leiðinni til ís-
lands. Ein dóttirin, Gró, giftist í Orkneyjum og verður formóðir
Orkneyjajarla. Önnur, Ólöf, giftist í Færeyjum og verður formóðir
einnar helstu höfðingjaættarinnar þar, Götuskeggja. Aðrar sonar-
dætur staðfestast heima í héraði. Þorgerður giftist Dala-Kolli og
verður formóðir Laxdæla. Ósk giftist Hallsteini Þórólfssyni og á
með honum höfðingjann Þorstein surt. Þórhildur giftist Eysteini
meinfret og á með honum fjóra syni, þar á meðal höfðingjann Álf
úr Dölum. Þorgerður Álfsdóttir átti svo Ara Másson og voru Reyk-
nesingar komnir af þeim. Sjötta dóttirin Vigdís giftist Kampa-Grími
4 Upphafleg mynd Unnarnafnsins er væntanlega Uður. Einnig þekkist viðurnefnið
„djúpauðga“, sbr. Islenzk fornrit IV 1935: 3.
5 Sjá t.d. Sveinbjörn Rafnsson 2001: 14-16, 161-166.
6 Sjá Sverri Jakobsson 2005: 280-281.