Tímarit Máls og menningar - 01.11.2014, Blaðsíða 27

Tv ö fa l t l í f
TMM 2014 · 4 27
Kannski hljómar þetta eins og svartsýnistuldur gamals manns sem fannst
allt betra hér áður fyrr. Það fannst mér ekki. Ég þekki fátækt af eigin raun.
Alsnægtir eru betri. Ég held að þetta sé sammannlegt vandamál sem hefur
ekkert með það að gera að eldra fólki fannst meira gaman að vera til áður en
gigtin settist að í liðamótunum og náttúran dofnaði. Ég held að vandamálið
sem við – mannkynið eða stór hluti af því – höfum við að glíma er sjálf­
skaparvíti sem enginn sá fyrir. Ég er ekki að tala um heimshlýnun og mengun
eða slík risavaxin vandamál og viðfangsefni sem við verðum að leysa, heldur
er ég að tala um að mannkynið hefur tekið sjálft sig út fyrir sviga þannig
að kenning Darwins um úrval tegundanna á ekki lengur við um mann­
eskjurnar í alsnægtaþjóðfélögum Vesturlanda. Við höfum hafnað og aftengt
margvíslegt miskunnarleysi náttúrunnar með mannúðarsjónarmiðum og
mannlegu réttlæti. Þetta mun hafa áhrif. Hver þau verða veit enginn. Mað­
urinn er að hluta til ekki lengur villidýr heldur er hann orðinn að húsdýri,
„domestic animal“ hjá sjálfum sér í augnablikinu; kannski fjármagninu og
gervigreind tölvunnar þegar fram líða stundir.
Mér verður oft hugsað til þess af því að ég hef áhuga á hestum að einhver
mesti hestamaður landsins og vinur minn og jafnaldri, Reynir Aðalsteinsson
heitinn, sagði mér að ég skyldi ekki hafa áhyggjur af séreinkennum og töfrum
íslenska hestastofnsins þrátt fyrir ógætilegan útflutninga á kynbótahrossum
til annarra landa. Reynir benti mér á að hér vaxa folöldin upp í stóði og fylgja
mæðrum sínum. Í stóðinu ganga þau í skóla lífsins og læra að finna beitilönd
og mismunandi gróður, þau læra að leita uppi vatnsból og þau verða sjálfstæð
og frjáls, „hugsandi hross“ eins og Reynir orðaði það svo fallega. Útfluttu
hrossin hins vegar eiga náðuga daga að mörgu leyti og lifa á litlum afgirtum
svæðum þar sem eigendurnir brynna þeim og fóðra þau og sjá fyrir öllum
þeirra þörfum. Þau þurfa ekki að hugsa og smám saman hverfur neistinn og
víðáttan úr auganu á þeim og þau hafa tapað töfrum lífsins.
Ég veit ekki frekar en aðrir hvort þessi kenning er rétt, en hún er athyglis­
verð og hún skýrir margt sem manni stendur stuggur af í nútímanum. Og
þegar ég hugsa um hana finn ég til þakklætis fyrir að hafa fengið að kynnast
hinum erfiðari hliðum lífsins og þurft að brjótast áfram af eigin rammleik,
því að ég er bara bókabéus að eðlisfari og hneigður til leti og hóglífis svo að
það er eins gott fyrir mig prívat og persónulega að það skyldi þó ekki hafa
verið mulið meira undir mig því að það hefði verið auðvelt að eyðileggja mig
með eftirlæti.
Þingræði, lýðræði
Þorvaldur: Nýja stjórnarskráin, sem þjóðin kaus og þingið setti á ís, kveður
á um óbreyttan fjölda þingmanna, þar eð nauðsyn þótti bera til að styrkja
stöðu Alþingis gagnvart framkvæmdavaldi og dómsvaldi eins og þjóð­
fundurinn 2010 lýsti eftir, og ráðsmönnum þótti því óvarlegt að leggja jafn­