Tímarit Máls og menningar - 01.11.2014, Síða 29

Tv ö fa l t l í f
TMM 2014 · 4 29
tækifærismennska, valdabarátta.“ Og samt heldur Styrmir áfram að vaða eld
og reyk fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Hvað finnst þér?
Þráinn: Frekar en gera orð Styrmis að mínum vil ég taka undir með Chri­
stopher Hedges sem komst svo að orði (lauslega þýtt):
„Við lifum nú í samfélagi þar sem læknar spilla heilsu, lögmenn spilla
réttlæti, háskólar spilla þekkingu, stjórnvöld spilla frelsi, fjölmiðlar spilla
upplýsingum, trúfélög spilla siðferði, og bankar spilla efnahagnum.“
Því miður gæti ég ekki verið meira sammála. Þetta er spellvirkjaþjóðfélag
sem við lifum í. Það eru einfaldlega of margir á kreiki sem hafa og vilja
hafa rangt við. Okkur hefur ekki tekist að rata á rétta leið ennþá það sem
af er þessari öld. Samfélag okkar er ekki beinlínis geðslegt, en mér finnst
það heldur ekki laust við mannúð og þar með ekki ógeðslegt. Kannski voru
kapítalistar um miðbik síðustu aldar menningarlegri og betur menntaðir en
þeir sem nú velta sér upp úr peningum. Kannski léku þeir betur á slaghörpu
og fíól og hefðu frekar pantað Rubinstein til að spila í afmælinu sínu en Elton
John, ef það hefði ekki þótt vúlgert að berast á. Kannski höfðu þeir fágaðri
bragðlauka en svo að finnast guðdómlegt að snæða gullhúðaða grillgrísi. Það
getur vel verið, en fágun er næfurþunn slæða og undir býr sama eðlið, sama
græðgin, sama gildismat, sama virðingarleysi fyrir lífinu, sama skammsýna
gróðahyggja einstaklingsins.
Það er hins vegar meira flæði milli hinna ýmsu setlaga eða stétta í nútíma­
þjóðfélagi en á síðustu öld, Moggaöldinni, og peningamenn nútímans eru
margir hverjir komnir úr neðri lögum þjóðfélagsins, úr fátæktarmyrkri þar
sem fiðlutónar eða fagrar sópranraddir hafa aldrei hljómað. Ég held því að
það sé fremur dauðateygjur ættasamfélagsins sem Styrmir er að harma en að
illskan sé að vinna stærri sigra en áður. Eftirsjáin, nostalgía fyrrum valda­
mikils ritstjóra á Morgunblaðinu sem allir lásu hvort sem þeir vildu það eða
ekki er skiljanleg því að fyrir innvígða og innmúraða var ættasamfélagið
traust og tryggt, einfalt og öruggt skjól. Nú á enginn neitt lengur sem hann
getur ekki haldið og lítil upphefð í því að eiga danska ömmu.
Þorvaldur: Styrmir Gunnarsson segir í einni bóka sinna: „Handhafar
kvótans … höfðu líf plássanna í hendi sér. …Það jafngilti pólitísku sjálfs­
morði að rísa upp gegn handhafa kvóta á landsbyggðinni.“ Hvernig horfði
þessi hlið stjórnmálanna við þér árin þín á Alþingi?
Þráinn: Einn ágætur sessunautur minn um tíma á þingi var útgerðar­
maður af landsbyggðinni. Hann var alltaf jafnkurteis og huggulegur við
mig og alla aðra og minntist aldrei á það vandamál við mig prívat sem hann
talaði stundum um þegar hann var orðinn heitur í pontunni, sem sé afætur
á þjóðfélaginu eins og listamenn sem hefðu aldrei unnið heiðarlega vinnu …
Þorvaldur: Aldrei dýft hendi í kalt vatn.
Þráinn: … væru miklir dragbítar og þyrftu að kynnast þrældómi og karl­
mannlegri vinnu. Honum hefur kannski fundist ég vera orðinn fullgamall