Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2019, Side 11

ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS10
af gripaf lokknum hér á landi voru allir tiltækir kambar skoðaðir,
fundaraðstæður greindar og stuðst við gerðfræðigreiningar sem gerðar
hafa verið á Norðurlöndum og Norður‒Englandi á sl. 40 árum eða svo.
Tímabilin eru misvel rannsökuð og á það allt eins við hér á landi og í
þeim löndum sem við lítum til við samanburð.9 Við rannsóknina var
jarðfundnum kömbum hér á landi skipað í þrjá f lokka eftir tímaskeiðum:
víkingaöld (9.‒11. öld), miðaldir (12.‒14. öld) og nýöld (15.‒18. öld).
Um kamba frá víkingaöld er einkum stuðst við rannsóknir Kristjáns
Eldjárns og Adolfs Friðrikssonar á kumlum og efnismenningu,10 greiningar
Kristinu Ambrosiani11 á efni úr Birkagrafreitnum í Svíþjóð og Steve P.
Ashby12 á skoskum kömbum. Rannsókn Ambrosiani á kömbum úr
fornleifarannsóknum í Birka er enn heildstæðasta greining á kömbum frá
víkingaöld á Norðurlöndum á tímabilinu 9.‒10./11. öld. Rannsókn Ashby
á kömbum frá víkingaöld og miðöldum frá norðanverðum Bretlandseyjum
er yfirgripsmikil og þar hefur hann lagt grunn að gerðfræðilegri f lokkun í
samhengi við þróun á Norðurlöndum, um 9.‒13. öld.
Um gerðir miðaldakamba á tímabilinu 11. öld til 15. aldar er einkum
horft til rannsókna á kömbum frá Mindets tomt í Gamla bænum í
Osló. Þar f lokkaði Christina Wiberg kambana gerðfræðilega út frá
9 Flokkunarkerfi kamba er mismunandi eftir löndum, tímabilum og rannsakendum. Hér er farin
sú leið að búa ekki til eitt kerfið enn yfir sömu kambagerðir heldur fella íslenska efnið að þeim
flokkum sem þegar hafa verið búnir til.
10 Kristján Eldjárn 2016; Adolf Friðriksson 2016.
11 Ambrosiani 1981, bls. 24.
12 Ashby 2007, 2009 og 2010.
tygilgat
nagli/hnoð
oki
tannplata
endaplata
Mynd 1: Skýringarmynd af einraða samsettum kambi. Teikning: Stefán Ólafsson.