Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2019, Blaðsíða 80

79FORNLEIFARANNSÓKN Á 19. ALDAR HVALVEIÐISTÖÐVUM Á VESTFJÖRÐUM
Rannsókn á minjum eftir norska hvalveiðimenn á Vestfjörðum sýndi að
auki mikilvægi þess að hafsbotninn í nánasta umhverfi þeirra minjastaða
sem hafa augljósa tengingu við hafið, til dæmis hvalveiðistöðvar, verstöðvar
og verslunarstaðir, sé kannaður með fornleifafræðilegri aðferðafræði.
Minjar um sögu slíkra staða eru einungis að hluta til á landi og með því
að taka ekki hafsbotninn í næsta nágrenni með í reikninginn fæst aðeins
brot þeirra upplýsinga um búsetu og búsetuþróun á þeim stöðum sem hafa
tengingu við hafið. Almennt séð er varðveisla minja neðansjávar betri en
á landi59 og þar sem mörgum hvalveiðistöðvum og verslunarstöðum var
valinn staður á skjólgóðum stað eru miklar líkur á að talsverðar minjar sé
að finna á hafsbotni í næsta nágrenni við þær. Vegna þess er nauðsynlegt
að neðansjávarminjar fái aukið vægi í minjavernd og að sömu kröfur verði
gerðar til skráningar og rannsókna á neðansjávarminjum og á minjum á
landi.
Á grunni þeirra upplýsinga um ástand minja sem af lað var í rannsókninni
er mikilvægt að minjavernd á Íslandi, svo og þau sveitarfélög þar sem
minjar um hvalveiðimenn er að finna, átti sig á mikilvægi og heimildagildi
hvalveiðistöðvanna og reyni að búa svo um hnútana að þær verði ekki
fyrir meira raski án frekari fornleifarannsókna, sérstaklega í ljósi þess
hve fáar þær eru á landsvísu. Með einföldum hætti mætti auka sýnileika
og vitneskju um hvalveiðar Norðmanna á Vestfjörðum, til dæmis með
skiltagerð á Dvergasteinseyri, þar sem miklar minjar eru varðveittar og þar
sem er fallegt að horfa yfir Álftafjörðinn. Slíkt gæti bæði verið aðdráttaraf l
fyrir ferðamenn og aukið meðvitund íbúa um menningarsögulegt gildi
stöðvanna.
59 Bowens (ritstj.) 2009, bls. 15‒20.