Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2020, Blaðsíða 6

mannSKEpnUR Og önnUR DýR
5
hluta þeirrar tuttugustu með því markmiði að draga fram duldar forsendur
og merkingarauka sem fylgja framsetningu hesta (og annarra dýra) í slíkum
sögum. Soffía auður Birgisdóttir tekur fyrir gagnrýni Þórbergs Þórðarsonar
á dýrafræði og áhugaverð viðhorf hans til dýra. Hún greinir frá því hvernig
Þórbergur útfærir sjálfur það sem hann kallar „skemmtilega dýrafræði“ og
kannar hvaða möguleikar kunna að felast í henni fyrir nútímann.
Tvær óritrýndar greinar birtast hér og er önnur þeirra eftir þau Bryndísi
Snæbjörnsdóttur og mark Wilson. greinin fjallar um breytilegt ástand á
norðurslóðum vegna hlýnunar jarðar, hækkunar sjávarmála sem afleiðingu
af bráðnun jökla og þau áhrif sem þessar breytingar hafa á líf hvítabjarna
á þessu svæði. Spáð er í hugtök eins og landamæri, landyfirráð og tilveru-
rétt. Sett eru fram tvö listaverk sem höfundar unnu í þessu samhengi og
tengjast sérstaklega tveimur hvítabjörnum sem komu til landsins með stuttu
millibili árið 2008 og nefndir hafa verið „Skagabirnan“ og „Skagabjörninn“.
Hin óritrýnda greinin er eftir Kötlu Kjartansdóttur en í stuttu máli fjallar
hún um íslenska dýrasafnið, gagnmerka sögu þess og samfélagslegt hlutverk.
Þýðingin að þessu sinni snertir einnig á knýjandi vistfræðilegum spurningum
okkar tíma. margslunginn texti breska heimspekingsins Timothy mortons,
Efnisleiki, leikur, vekur athygli á hinum þéttofnu þráðum sem víða liggja í
samlífi mannskepna, dýra og annarra lífvera á tímum mannaldar. Textann
skrifaði morton um Efnisleikann, sýningu Hrafnhildar arnardóttur, sem
einnig er þekkt undir listamannsnafninu Shoplifter, á Feneyjatvíæringnum
2019. Hann birtist í sýningarskrá verksins sem var um leið umslag fyrir plötu
Ham. Oddný Eir Ævarsdóttir skrifaði einnig texta fyrir sömu skrá og hún
þýðir nú texta mortons, sem hér birtist með góðfúslegu leyfi höfundar.
Efni Ritsins vekur upp aðkallandi spurningar er varða málefni samtímans
á borð við loftslagsbreytingar, fækkun dýrategunda, umhverfissiðfræði og
sjálfbærni. Þeir þverfaglegu textar og listaverk sem birtast hér eiga það sam-
eiginlegt að fela í sér nýstárleg sjónarhorn á viðfangsefni sem áður voru
gegnsýrð hugmyndafræði mannmiðjunar. Tekin eru til gagnrýninnar um-
fjöllunar gamalgróin viðhorf um aðgreiningu manna og dýra og er efnið
tímabært framlag til pósthúmanískrar umræðu á Íslandi. Höfundar takast
hér á við flóknar sameiginlegar áskoranir og viðfangsefni sem blasa við nú
á tímum mannaldar – þvert á landamæri og (dýra)tegundir. Þá er einnig
fjallað um birtingarmyndir dýra í sjónrænu efni og framsetningu þeirra á
söfnum og sýningum. Í þessu samhengi er til dæmis spurt: hvaða hlutverki
gegnir miðlun á dýralífi nú á tímum mannaldar og hvernig hefur slík fram-
setning breyst í gegnum tíðina? Slík sjónræn framsetning á dýrum hefur