Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2020, Blaðsíða 238

„ALLSKONAR NÚTÍmAHELVÍTI“
237
þess að skilgreina leikritið með heildstæðum hætti eða reyna að fella það
að tiltekinni grein eða stefnu leitast Sveinn við að gera grein fyrir ólíkum
þáttum þess. Niðurstaða hans kann að koma einhverjum á óvart því fjöl­
breytileiki verksins reynist slíkur að hans mati að hver þáttur er á endanum
tengdur við tiltekna bókmenntagrein eða listform: „Þannig má til dæmis
flokka fyrsta þáttinn sem stofukómedíu, annan þátt farsa, þriðja þátt kabarett
og þann fjórða kannski melodrama.“43
Aðgreining Sveins á þáttum Silfurtúnglsins er heiðarleg tilraun til að
skýra óvenjulega byggingu leikritsins. Formræn fjölbreytni þess er jafnframt
tekin alvarlega og Sveinn gefur í skyn að þar sé stuðst við ákveðna fagurfræði
í stað þess að afgreiða þetta mikilvæga einkenni verksins sem handvömm.
Því til viðbótar er uppástunga hans um flokkun síðasta þáttarins sem meló­
drama snjöll.
Eins og fram hefur komið samanstendur Silfurtúnglið af fjórum þáttum,
og þeim fyrsta og fjórða er ennfremur skipt í tvo hluta. milli þáttanna líður
ávallt nokkur tími, mismikill þó, og skipt er um sögusvið milli fyrsta og
annars þáttar, og svo aftur milli þriðja og fjórða. Það er alveg rétt hjá Sveini
að ávarp verksins breytist með róttækum hætti í framrás leikfléttunnar, en
því verður engu að síður haldið fram að umskiptin séu með nokkuð öðru
móti en hann kortleggur. Þá taka tónninn og andrúmsloftið stundum stefnu­
breytingu innan þáttanna sjálfra og er það hluti af því sem flækir ávarp Silf-
urtúnglsins og kann að vekja spurningar um viðeigandi leshátt.
Fyrri hluti fyrsta þáttar kynnir til sögunnar aðalpersónu verksins, Lóu,
sem er nýbökuð móðir í litlum kaupstað á landsbyggðinni. Eiginmaður
hennar, óli, starfar í bankanum hinum megin við götuna og atburðarásinni
í þessum hluta vindur fram inni á heimili þeirra hjóna, þar sem grobbsamur
faðir Lóu, Laugi, virðist aukinheldur vera heimagangur. Það er heimsókn
æskuvinkonu Lóu, Ísu, sem raskar hinu dagfarslega jafnvægi söguheimsins,
en Ísa er orðin heimsfræg söngkona. Fyrir tilviljun heyrir hún Lóu söngla
barnagælu sem hún samdi fyrir barnið sitt og hrífst um leið. Þegar þær
kveðjast hefur Ísa orð á því að hún ætli að nefna Lóu við umboðsmanninn
sinn. Umboðsmaðurinn, Feilan ó. Feilan, birtist svo í seinni hlutanum og
vill ólmur fá Lóu á samning hjá sér í skemmtistaðnum sem hann rekur í
höfuðborginni, Silfurtúnglinu.
Sögusviðið er hið sama í báðum hlutum þáttarins en reginmunur er hins
vegar á efnistökunum. Laugi er vissulega kómísk persóna, og upp að ákveðnu
marki er óli það líka, en sviðsetningin er hófstillt og framvindan verður jafn­
43 Sveinn Einarsson, „Vorið geingur í lið með kálfum“, bls. 28.