Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2020, Blaðsíða 173
BRYNDÍS SNÆBjöRNSDóTTIR OG MARK WILSON
172
Bani boðberans I: Skagabjörninn
Skagabjörninn eins og hann er nefndur var fæddur á Grænlandi árið 1986.
Samkvæmt rannsóknum á fjölda árhringja í tannrótum hans fylgdi hann
móður sinni fram á þriðja aldursár, þar til hann var orðinn nógu þrosk-
aður til að geta séð um sig sjálfur. Sömuleiðis kom fram við rannsóknir á
árhringjunum að fyrsta árið eftir að hann skildi við móður sína hafi verið
erfitt. Að því ári loknu tók við 20 ára tímabil sem var mun auðveldara fyrir
hann, björninn virtist vera við góða heilsu og allt lék í lyndi. Ekki er vitað
hvað olli því að hann hóf sund frá ströndum Grænlands til Íslands seint í
maí árið 2008, þá 23 ára gamall. Samkvæmt upplýsingum frá Veðurstofunni
frá þessum tíma var næsti hafís við landið í meira en 100 km fjarlægð. Þegar
Skagabjörninn lést hinn 3. júní 2008 vó hann 220 kg sem er töluvert minna
en þyngd hvítabjarna á sama aldri sem upprunnir eru úr sama stofni hvíta-
bjarna. Að aflokinni krufningu lágu fyrir ýmsar upplýsingar um líkamsbygg-
ingu hans, heildarlengdin var 209 cm, eyrun á honum voru 11,1 cm löng
(11,8 cm með hárum), afturfæturnir 46 cm og ummál framan við herða-
kambinn 146 cm. Við krufninguna fannst töluverð fita undir húðinni en þó
mest á fótleggjum, á kviði og upp eftir síðunum. Framtennur og jaxlar voru
í góðu ástandi en gular á lit og vígtennurnar í neðri kjálkanum voru eyddar
sennilega eftir að hafa nuddast við þær í efri gómi. Þrátt fyrir tiltölulega
háan aldur var hann ennþá frjór. jafnframt kom fram að í maga hans fannst
aðeins gróður, smá sandur og bitmýslirfa sem mun hafa komið úr drykkjar-
vatni hans. Athygli vakti að gras hafði verið tuggið í 10–20 mm bita til að
teppa ekki meltingarveginn. Skagabjörninn var sýktur af tríkínu (Trichinella
nativa) sem er þráðormur sem býr um sig í vöðvum og hefur þannig áhrif
á hreyfigetuna. Tríkínu-sýking í vöðvum eins og hjartanu getur haft mjög
skaðleg áhrif og leitt að lokum til dauða.1
1 Karl Skírnisson, „Athuganir á tveim hvítabjörnum sem felldir voru í Skagafirði í
júní 2008“, skýrsla send Náttúrufræðistofnun Íslands og Umhverfisráðuneytinu,
2008, bls. 1–15, hér bls. 3. Karl Skírnisson, „Um aldur og ævi hvítabjarna“ Náttúru-
fræðingurinn 78/2009, bls. 39–45, hér bls. 41.