Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2020, Blaðsíða 139
GUNNAR THEODóR EGGERTSSON
138
augu við líf dýrsins og setja sig í spor þess.
Hvað þá með þau dýr sem ekki eru í bráðri hættu og teljast hvorki áhuga-
verð né spennandi? Húsdýrin, meindýrin, dýrin sem lifa undir hæl vanafest-
unnar, í nágrenni við mannfólk, á ræktunarstöðvum og á götum úti? Sög-
urnar sem hér voru teknar til skoðunar eiga það allar sameiginlegt að vera
yfir aldar gamlar og tilheyra tímabili þegar dýrasagan átti auðveldar upp-
dráttar sem bókmenntaform fyrir eldri lesendur, jafnt sem yngri. En hvernig
myndu dýrasögurnar líta út nú á dögum, ef rithöfundar samtímans tækju
sig saman um að rannsaka snertimörk tegundanna í okkar samfélagi? Hver
vill skrifa (eða lesa) dýrasögu sem gerist á verksmiðjubúi? Um hreindýrin
í kringilsárrana? minkana í gasklefunum? kýrnar á mjólkurbúunum og
kálfana í sláturhúsunum? Um hvalina í sjónum eða rotturnar í miðborginni?
Hvar eru mávasögurnar, hænusögurnar, svínasögurnar, geitungasögurnar?
Hvernig liti efnisyfirlitið út á skrifborði Tryggva Gunnarssonar árið 2020?
líklega myndi það einkennast af eyðum, óskrifuð blöðin yfirfull af ósögðum
sögum af dýrum sem fá aldrei að njóta sviðsljóssins. Þá ber okkur að hlusta
á þögnina, sem er fjarri því að vera hljóðlát.
Í greinarlok er við hæfi að rifja aftur upp glæsilega útför Rútsstaða-Jarps
árið 1895 og staldra aðeins við hjá konunni sem „gekk frá hesthúsinu heim
að bænum með fötu í hendi. Það var Björg húsfreyja. Hún kom frá því að
kveðja vininn sinn hinztu kveðju með síðasta, en ekki fyrsta mjólkursop-
anum. Engin jarðnesk vitni voru við þá kveðjuathöfn.“84 Hvers vegna bætir
Ásgeir þessari síðustu línu við, að engin jarðnesk vitni hafi fylgst með þeirri
athöfn? með því leggur hann áherslu á að enginn viti hvað fram fór á milli
Jarps og Bjargar í hesthúsinu, annað en að athöfnin var húsfreyjunni mikil-
væg. Á milli línanna í þessu stutta kaflabroti Ásgeirs leynist ósögð saga um
vináttu konu og hests sem við fáum aldrei að kynnast, því innan í heilagri
þögninni í hesthúsinu má hlýða á allar þær dýrasögur sem ekki þóttu nógu
áhugaverðar til að rata á prent, en hafa engu að síður ávallt verið til staðar,
hver og ein merkingarbær í sjálfu sér og mótandi kraftur í sambandi mann-
eskju og dýrs.
84 Ásgeir Jónsson, „Horfnir góðhestar“, bls. 197.