Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2020, Blaðsíða 135

GUNNAR THEODóR EGGERTSSON
134
eiga þýddar sögur hér og þar, svo sem Arnesen-kall og Anna Brøndum, en
íslenskar konur skrifuðu líka og mest fer fyrir þeim á seinni hluta útgáfu-
skeiðsins. Í 15. hefti, sama blaði og Böðvar skrifar um Jóhönnu magnúsdótt-
ur, má einnig finna fjórar sögur eftir Önnu Thorlacius, eina eftir Önnu S.
Austmann og eina eftir Guðbjörgu Þorleifsdóttur. Anna Thorlacius skrifar
um kött, kýr, sólskríkju og hund; Anna Austmann um lamb og Guðbjörg
um steindepla. Þessi fjöldi heyrir þó til undantekninga á heildina litið, því í
flestum tilvikum eru efnisyfirlitin alfarið skipuð karlmönnum. Af þeim fáu
kvenhöfundum sem fá sögur birtar eru einungis tvær sem skrifa um hesta,
en báðar birtast í áttunda hefti, 1899. Annars vegar eru það vísurnar um
„Vindu“ eftir Guðrúnu Jónsdóttur í Haga, lofgjörð og minning um góðan
reiðskjóta: „Samt varst þú svo þæg við mig / þrátt fyrir kappið harða / öllu
réð ég ein við þig / er mér þótti varða“.71 Hins vegar er það atvikssagan um
„Rauð“ eftir Sigrúnu Bergvinsdóttur, sem er einkar áhugaverð í ljósi þess að
hún fjallar um reiðhest eiginmanns hennar, en Sigrún hélt honum eftir að
maður hennar lést, því hún vissi að Rauður hafði verið kærastur allra dýra
sem hann átti og vildi því ekki sleppa honum úr eigu sinni. Sigrún flutti með
Rauð í aðra sýslu og eftir það var hann óstýrilátur og strokugjarn og róaðist
ekki fyrr en hún ein tók að sjá um hann. Sagan er stutt, en lýsir tilfinninga-
sambandi þeirra tveggja og tengingu þeirra á milli, sem entist þó ekki lengi,
því Rauður veikist og deyr í sögulok og síðari hluti sögunnar fjallar alfarið
um það hvernig Sigrún hjúkraði og sá um Rauð allt fram undir það síðasta.
Þótt báðar sögurnar hafi komið frá kvenhöfundum, þá ber að nefna að
hvorug sendir söguna inn sjálf.72 Undir sögum Sigrúnar stendur að „Síra
Jónas Jónasson prófastur á Hrafnagili í Eyjafirði hefur sagt þessar sögur, og
telur hann engan efa á, að þær séu sannar. Útgef.“73 og undir kvæði Guð-
rúnar er skrásett að vísurnar hafi verið sendar inn af „Br. J.“ (að öllum lík-
indum Brynjólfur Jónsson, sem skrifaði reglulega í blaðið) sem dæmi um að
„andleg viðkynning manna og dýra getur orðið talsvert innileg og að þess
71 Guðrún Jónsdóttir, „Vinda“, Dýravinurinn 8/1899, Reykjavík: Hið íslenzka þjóð-
vinafélag, bls. 25.
72 Það var ekki óalgengt að aðrir en höfundar sendu inn sögur – í sama blaði má t.d.
finna samtíning af mjög stuttum dýrasögum sem séra Jón Jónsson á Stafafelli hefur
safnað í sveitinni og sent Dýravininum og þar má m.a. finna frásögn af kú sem öskrar
á hjálp, höfð eftir Steinunni Jónsdóttur, dóttur bóndans sem kýrnar átti. „Dýra-
sögur“, Dýravinurinn, 8/1899, bls. 16–17.
73 Sigrún Bergvinsdóttir, „lambi, Rauður og kisa“, Dýravinurinn 8/1899, bls. 12–14,
hér bls. 14.