Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2023, Side 46

„HANN VISSI HVAð VAR VeRuLeIKI OG HVAð eKKI“
51
Ísaki loks um megn og innra með honum verður til „slímugur belgur“ (92) sem
hann neyðist til að kasta upp. uppsöfnun Ísaks verður að skrímslinu sem ásækir
Húmdali og vex það og eykur mátt sinn með því að þrífast á erfiðum og sárs-
aukafullum upplifunum íbúanna. Það er því fyrri reynsla þeirra sem ásækir hí-
býlin og endurkoma fortíðarinnar veldur bæði örvinglun og angist. King segir
sérstakan ókennileika fylgja því ef ásóknin á sér stað inni á heimilum söguper-
sóna, þar sem þær eiga að finna til öryggis en eru þess í stað innilokaðar með því
illa.42 Hrollinn í slíkum frásögnum má oft rekja til ódæðis fjölskyldumeðlima43
og í sögu Jökuls er sekt foreldranna gagnvart eigin börnum hið ósagða sem ekki
hefur verið gert upp og kemur til með að hafa hræðilegar afleiðingar.
Hinir gotnesku draugar eru táknrænir fyrir bælda fortíð sem sögupersónur
þurfa að mæta enda segir Sigrún Margrét að reimleikahús séu „grafreitir got-
neskra leyndarmála sem ekki má ræða, en jafnframt eru þau staðir þar sem
leyndarmálin lifna við – og ganga aftur.“44 Innilokun sögupersóna í slíkum að-
stæðum er einkennandi fyrir gotneskan skáldskap og hefur fylgt hefðinni allt frá
hinni upphaflegu gotnesku skáldsögu The Castle of Otranto.45 Samkvæmt King
þarf ógnin sem steðjar að þeim sem lokast inni ekki að vera utanaðkomandi
heldur getur hún endurómað eigin innri vanda persónanna. Sálarlíf einstakl-
ingsins er því tekið til umræðu í gotneskum bókmenntum en reimleikahúsið
getur einnig endurspeglað minnkaða útgáfu af samfélaginu sem sagan sprettur
úr og varpað ljósi á mein þess.46
Hryllingurinn sem á sér stað í blokkinni Húmdölum er endurvarp af vanda
íbúanna sem þar búa en um leið varpar frásögnin ljósi á líf lægri stéttar sam-
félagsins sem skáldsagan sækir til. Að því leyti sver verkið sig í ætt við bandarískar
hrollvekjur sem eiga uppruna sinn að rekja til gotneskrar skáldskaparhefðar en
í þeim er gjarnan lögð áhersla á menninguna og vankanta hennar.47 Innan hins
bandarísk-gotneska skáldskapar er samfélagsgerðin krufin og athyglinni er beint
42 Sama rit, bls. 255.
43 Sigrún Margrét Guðmundsdóttir, „Tveggja hæða hús á besta stað í bænum“, bls. 150.
Sigrún Margrét segir ýmsar ástæður geta legið að baki því að sögupersónur læsast inni í
reimleikahúsum. Fjárhagslegar þrengingar geta verið orsakavaldur innilokunarinnar og í
því samhengi nefnir Sigrún tvær bandarískar hrollvekjur sem notið hafa mikilla vinsælda,
þær Amityville Horror og The Shining, sem dæmi um hryllingsfrásagnir þar sem fjölskyldur
leggja allt að veði og festast í kjölfarið inni í reimleikahúsunum. Sama rit, bls. 142.
44 Sama rit, bls. 136.
45 Sigrún Margrét Guðmundsdóttir, „Hann er bara á vondum stað“, bls. 101.
46 Stephen King, Danse Macabre, bls. 267. King tekur skáldsögu Shirley Jackson The Haunting
of Hill House sem dæmi um slíka sögu ásamt fleiri frásögnum.
47 Teresa A. Goddu, „American Gothic“, The Routledge Companion to Gothic, ritstjórar Cath-
erine Spooner og emma Mcevoy, London: Routledge, 2007, bls. 63–72, hér bls. 71.