Úrval - 01.04.1974, Side 12

10
ÚRVAL
notuðum dáleiðslu til þess að ná
öruggum tökum eða stjórn á mann-
legum kenndum og hafa þær til-
tækar til að sveiflast fram og aftur
eftir tímamæli.“
Og í fyrsta sinni tókst að mæla
jákvæða svörun og ákveðin svör
við spurningum viðvíkjandi hæfni
plöntu til að sýna samúðarkenndir.
HVERT ER ÞÁ EÐLI
PLÖNTUSVARSINS?
Það mætti virðast furðulegt, að
mælitækið, sem Moskvu sálfræðing
arnir notuðu í tilraunum sínum —
en það var mælir til að mæla heila-
ritun — skyldi vera notað á plöntu.
En tæki þetta mælir rafmagns-
straum. Það nær ekki því, sem ger-
ist bak við bein eða inni í hauskúp-
unni. Það getur aðeins numið og
mælt hræringar, sem eiga sér stað
hið ytra, t. d. á húðina, sem verða
við andleg átök, þegar geðshrær-
ingar og vandamál grípa um stjórn
völ tilfinninga og hugsunar. Þetta
er hægt með því að tengja rafplötu
við lófa og handarbak.
í þessari tilraun með blómið var
blað notað í stað handar, sem flutti
svo áreytið til mælitækisins. En
hvernig sýna plöntur svona ,,húð-
svörun“, eða líkingu við hana að
minnsta kosti? Geta þær orðið æst-
ar á sama hátt og mannleg vitund?
Ef til vill er allt miklu einfaldara
en við höldum. Ef til vill verða blöð
nlantna fyrir „rafstuði" sem breið-
ist frá nærstaddri persónu, sem æst
er til heitra kennda. Eða er þetta
enn einfaldara? Eru það einhverjar
raftruflanir í loftinu? Þetta síðasta
er sérstaklega kannað. í rannsókn-
arstofunni, þar sem þessi tilraun fór
fram, var rafþráður tengdur, ekki
einungis við blöðin á blóminu, held-
ur einnig aðra hluti. Nokkrir snertl
ar •— eða nánar tiltekið snertlapör
voru sett hér og þar. Auðvitað voru
þeir tengdir öðrum tækjaleiðslum,
sem svöruðu óháð blóminu. Þeir
mundu samt hafa svarað minnstu
raftruflun í loftinu. En allir þessir
,,sjálfsvarar“ rituðu aðeins beinar
línur, nema einn, sem titraði upp
og niður, — sá sem tengdur var
blóminu, og það gerði hann aðeins
við sterkustu geðsveiflun stúlkunn
ar í stólnum.
Þá er einn möguleiki eftir: Áhrif
in á „tilraunadýrið". Auðvitað er
þetta tengt einhverjum efnislegum
leiðara. Ef til vill rafsegulstraum-
um, sem streyma frá stúlkunni,
þegar húðsvörunin er vakin í henni.
En hvað sem þessir ,,straumar“
eru, þá dreifast þeir í allar áttir og
missa fljótlega kraft, eftir því sem
fíarlægðin eykst. Hvers vegna sýn-
jr bá plantan svona nákvæma svör
un?
Má vera, að hún sé viðkvæm fyr-
ir þessu og auðvelt að æsa hana.
Þessi áhrif eru svo mæld með línu-
riti. En sé þetta svona, eiga slíkar
kenndir, slík ,,taugaspenna“, sér
stað í plöntu, sem við teljum til
hins hreyfingarlausa og aldeyfu-
kenndra hluta tilverunnar? Getur
hún þá verið hlutlaus gagnvart öllu
öðru t. d. öxi og sigð?
ÞÆR HAFA LÍKA TAUGAR
Það er sannað, að plöntur hafa
sérstakar leiðslur, sem vísindamenn
hafa reyndar löngu gefið í skyn, og