Úrval - 01.04.1974, Blaðsíða 73

MAÐUR OG KONA — ER MISMUNUR . . .
71
Hvernig verður slíkur munur
iafnaður? Er þetta æskilegt eða
hættulegt? Hver fann upp þennan
mismun milli kynjanna?
Líffræðileg þróun hefur leitt til
greiningar dýra í tvö kyn, sem
þurfa að aðlagast umhverfi og lífi
við ólíkar aðstæður. Á þessu þró-
unarskeiði hafa kynin þróað með
sér ólíkt útlit, framkomu og skap-
í*erð. Tilraunir hafa sannað á dýr-
um að kynhættir og kynmunur er
að langmestu leyti sprottið af eðli
og gerð innkirtlakerfisins og áhrif
hormona á heilann og gerð hans.
Það hefur verið sannað til dæm-
is. að sé karlhormonum innspýtt í
nýfædd kvenkynsdýr, þá taka þau
unp hátterni karldýra í framtíðinni.
Hvað mannveruna snertir virðist
mismunur kynjanna hafa dýppkað
og aukizt með þróun samfélagsins.
Þetta varð nytsamt og nauðsynlegt.
Á frumstigum mannlegs samfélass
var mismunur kynjanna strax und-
irstrikaður með því að gefa körl-
om og konum mismunandi nöfn,
þ’-óa ólíkar aðferðir og mismunandi
aðstöðu, uppeldi þeirra og lífsvenj-
ur og skapa sérstaka siði, sem nota
skyldi, þegar menn eða konur léku
sín sérstöku virðulegu hlutverk í
samfélaginu. Hvað manninn snertir
voru þessi hlutverk ekkert síður
ákveðin með tilliti til samfélags-
hátta en hinu, að þau væru sprott-
in af lífeðlislegum mismun kynj-
anna.
Efnalegar og menningarlegar or-
sakir höfðu þar jafnvel mest að
segia eins og sannað var af Engels
í Uppruni fjölskyldunnar.
KARLMAÐUR KYS S’ÉR
HLUTVERK
Mótun mannlegs persónuleika er
fasttensd hinu ómeðvitaða vali
þeirra hátta, sem barnið venst í um
hverfi sínu. Þessi mótun, undir yf-
irskini hátternis, er breytanleg eða
gerð með atferli einstaklinga. sem
verða barninu fyrirmvnd. Venju-
legt fólk styður það hátterni með
orðum og framkomu, sem helgað
er hverju kyni fyrir sig og hæfa
þvkir: Drengnum er kennt að
skammast sín fyrir að gráta og
stú'kan á ekki að haga sér eins oe
eála og vera „eins og strákur".
Hvers vegna kýs barnið að líkja
eftit’ karlkyns- eða kvenkyns fyrir-
mvnd? Venjulega velur barn fyrst
föður eða móður að fyrirmvnd,
fvrst og fremst með tilliti til. hvað
bví verður auðveldast. Líffræðileg-
ar fnrgendur karlkyns í þessu vali
kvnhlutverks ákvarðast af því. sem
cmfaldast þykir. Slík ákvörðnn
stvrktist af umhverfinu og þrýstingi
þaðan. Þannig öðlast barnið smám
saman tilfinningu og kenndir gagn
vart kynhlutverki sínu. ákvarðar
bátterni sitt sem persónuleika sem
annað hvort karl eða kona.
Líffræðilega er barn — mannvera
svo auðvitað fætt sem karl eða
kona.
Samfélagslega verður það, hann
eða hún, fyrir áhrifum og snertingu
annarra og þrýstingi menningar-
iífsins. Samfélagshlutverkið felur í
sér hina miklu ábyrgð hans eða
hennar til félagshátta, og þörfina
fyrir að gera umtalsverðar tilraun-
ir til heillaríkra athafna.