Úrval - 01.04.1974, Síða 27

25
„HVER SEM ER GETUR BÚIÐ TIL DEMANTA"
ræða enn sem komið er. en ekki
Vippkvæm not á bví sviði. F^am-
Uiðs^an er svo flókin o? dvr. að
i.rr, Virf^ munu eimst.einar fram-
^írlrlir af mannavöldum ekvi "eta
b°riD+ við náttúrusteina, hvað skart
rrinaframleiðslu snert.ir. Fn ég hef
miöo lít.inn áhuga á demönttim til
‘•l,'kra nota. Þar er aðeins um nríál
°ð ræða, enda þótt það sé ofhoðs-
I°"a dvrt priál. Kristall. s°m vee-
ur 50—fiO grömm 1250—300 karött.
"et.ur kost.að allt að því eins mikið
nv eitt tonn af gulli. Það eru aðrir
eisf'nleikar demantsins. sem heilla
okkur. fyrst og fremst hin óvið-
■íafnanlega harka hans og endinff.
en gervidemantar hafa bæði meiri
hörku og endingu en náttúrudem-
antar. Það er því ekkert, sem get-
ur keppt við gervidemanta til iðn-
aðarnotkunar."
Það er einkennilegt, að það skuli
vera litlu kornin, sem eru sérstak-
lega verðmæt. Stundum eru þau
ekki stærri en eitt mikron eða jafn
vel enn minni. Duft og deig, fram-
leitt úr þessum smákornum, sem
sjást ekki með berum augum, eru
mjög áhrifarík efni. Notkun þeirra
bætir mikið yfirborðsfleti véla-
hluta og eykur afkastagetu þeirra
um 30—50%, ef ekki allt að 100%.
Sérhver karat af slíku efni sparar
3—6 rúblur, og jafnvel allt að 200
rúblur, hvað suma vinnslu snertir.
Demantaverkfærin, sem hönnuð
eru í þessari stofnun í Kiev, hafa
veitt ýmsum sovézkum iðngreinum
árlegan hagnað, sem nemur allt að
200 milljónum rúblna. Sérhver
rúbla, sem eytt er í slíkar vísinda-
legar tilraunir, gefur af sér 6—7
rúblur í hagnað. og bet.ta hlutfall
hækk°r stöðugt, bví að framleiðslu
vö’-ur bessarar stofnunar kosta nú
T'”'klu minna en basr gerðu í fvrstu.
Á árunum milli 1966 og 1970 lækk-
f’'eml0iðslukost.naðurinn niður
’ h^l^úmg hins uophaflega fram-
t-’iðshikostnaðar. Sovétríkin hafa
l"n"’ staðið fremst allra ríkia, hvað
-n°T-+ir notkun demanta til iðnað-
a” Oe bað má mikið þakka þess-
r~i s+ofnun í Kiev.
T-ERDM7FTARA EN
T’VMANTAR
f aðalbvggingu stofnunarinnar er
'--'•nin" á nerviefnum. sem hafa gevsi
hörku og notuð eru í atvinnu
lífinu.
Á rnuðal svningarmuna. sem eru
•-’-■> s nnn talsins. eru nokkur gevsi-
uö’-ð vervipfni, sem eru ódvrari en
wor>7Íö°mantar og bar að auki iafn
vri barðari. Þau eru eins að bwg-
-•rr,, or, ólík að efnasamsetningu.
Qorv, riai’mi mætti taka boronnitride.
Kristalsgrind þess er mvnduð úr
horon- og köfnunarefnisfrumeind-
”m. en ekki kolefnisfrumeindum.
oft er það hagkvæmara að nota
s1{k efni, sem líkiast demöntum,
heldur en sjálfa demantana, t. d.
við vinnslu á sumum tegundum
stáls.
Rtöðugt er verið að bæta við svn
iir’u bessa. Á meðal nýiunga, sem
merktar eru ,.ISM“ getur að líta efni
s°m kallað er cubonite. Það hefur
meiri hitamótstöðu en demantur-
inn. en slikt er miög þýðingarmik-
ill eiginleiki í nútímaiðnaði, þar
s°m oft er þörf fyrir mjög hraðan
skurð, sem slítur jafnframt verk-