Skírnir - 01.01.1876, Side 8

8
ALMENN TÍÐINDI.
og fólu Austurríkismönnum á hendur, aS semja frnmvarp til endur-
bóta á högum uppreistarmanna. þetta ger?u þeir til þess, aS
sýnast ekki aSilar málsins, þótt þeir væri þaS í raun og veru.
Frumvarp þetta skyldi svo leggja fram fyrir soldán í nafni allra
stórveldanna. þegar Tyrkir komust á snoSir um þetta, vildu
þeir verSa fyrri til bragSs og soldán gaf út skömmu seinna (14.
desember) úrskurS (Ferman), mest til aS koma stórveldunum af
sér. ÚrskurSur þessi var annars fullglæsilega orSaSur. Öllum
þegnum soldáns var var þar heitiS jöfnum réttindum, hverrar
trúar sem þeir væri, og stórkostlegnm endurbótum var þar heitiS
í réttarfari, skattbeimtum og stjórn. Ekki brá uppreistarmönnum
mikiS viS þessa skipun. þeir böfSu heyrt margt slíkt fyr, og
vissu, aS þetta myndi beldur aldrei verSa, nema orSin tóm, og
aldrei efnt. þegar Tyrkir sáu þaS, hugsuSu þeir sér annaS
bragb, og sendu mann á fund þeirra, sem meS gjöfum og fagur-
gala reyndu aS fá fyrirliSana til aS leggja niSur vopnin, en þaS
fór á sömu leiS. Stórveldin lögSu heldur ekki ofmikla þýSingu í
þessa skipun soldáns, og þaS ekki, þótt soldán héti því erindis-
reka Breta, aS allt skyldi verSa nákvæmlega gert, sem i skipun-
inni stóS, og héldu allt aS einu áfram sinni aSferS. Andrassy
greifi samdi því uppástungu, sem leggja skyldi fyrst fram fyrir
öll stórveldin til samþykktar og því næst fyrir soldán. Uppástunga
þessi átti einungis viS Herzegovinu og Bosníu, en minntist ekki
á önnur fylki. Hún var svo hófliga stíluS sem unnt var, og
varaSistsem mest aS skerSa einveldi soldáns eSa hroka Tyrkja, enda
þótt hún á sumum stöSum færi ekki sem mjúkustum orSum um
stjórnaraSferS Tyrkja í þessum fylkjum. ASalatrihin, sem hún
fór fram á, voru þessi: 1. FullkomiS tiúfrelsi; 2. sljórnin skal
eigi lengur leigja einstökum mönnum skattana, sem áSur hefir
veriS; 3. öllum beinlínis sköttum skal variS til gagns og góSa
fyrir fylkin sjálf; 4. fylkin sjálf skulu velja nefnd manna til aS
hafa eptirlit meS og sjá um aS þessu sé framfylgt, og skal annar
helmingur þeirra vera kristinnar trúar, en hinn MúhameSstrúar;
5. stjórnin skal gera sér allt far um aS hæta kjör bænda og
allan landbúnaS. þetta voru nú aSalatriSin, en margt var þar
fleira tekiS fram til aS bæta kjör fylkjanna, og Tyrkjum alvar-