Skírnir - 01.01.1876, Blaðsíða 113

FRÁ SOLDÁNI OG RÍKISHAG.
113
þekkir, og þa8 er sannfæring hans, aö heimnrinn sé eingöngu
skapaður fyrir hann sjálfan, og engan annan. Eíki og þegna
álítur hann því beinlínis eign sína, sem hann geti farið meö
eptir vild sinni. Agirnd hans er við brugöiö. Hann hefir þrjár
milljónir í gulli undir sinni hendi, og þaraÖauk átta milljónir í
tyrkneskum skuldabréfum; yfir þessum auöæfum er hann vakinn
og sofinn, og hugsar ekki um annaö, en auka þau sem mest.
Af öllum lánum, sem Tyrkir hafa fengiö á síöustu árum, tekur
hann sjálfur mesta hlutann undir sig og geymir, og hælist mikið
um yfir „Frönkum“ (NorÖurálfumönnum), sem gefi honum gull og
silfur fyrir pappír. Allt þetta fé telur hann sem gjöf, og hirti alls
eigi um í fyrra, þegar stórvezírinn hætti aö borga renturnar;
þaÖ er mælt, að hann hafi hlegiö, er vezírinn sagöi honum þetta,
og þótt hann vel leika á skuldunauta sína, en spurt þó um leiö,
hvort hann sjálfur fengi ekki renturnar af sínum skuldabréfum,
og er vezírinn kvaÖ já viÖ, baö hann hann vel fara, og sagöi stjórn
hans vera vel af hendi leysta. Fyrir þetta afskiptaleysi soldáns
geta ráögjafar hans og jarlar stjórnaö einsog þeir vilja, án þess aÖ
hann nokkurn tíma fái þaÖ aö vita hvernig þeir fara aÖ. |>eir, sem
embættin hafa á höndum, eru allir Ósmanar, því aö aÖrir komast
ekki aÖ, og þeir tala eingöngu tyrkneska tungu, sem þorri þjóö-
arinnar ekki skilur. þegnar Tyrkjasoldáns í Noröurálfu eru um
81/* milljón, og einungis tvær milljónir af þeim tala tyrknesku;
hinir tala flestir slafnesku og grísku. Tyrkland er eitt hiÖ feg-
ursta og frjóvsamasta land í allri Noröurálfu, en ekkert land er
þó eins illa yrkt, og er þaö allt aÖ kenna haröstjórn og kúgun.
Tyrkir hugsa ekki um annaÖ, en aÖ fá sem mestar tekjur af
þegnum sínum, og um menntun þeirra eÖa'framfarir í iönaöi hiröa
þeir ekki. Klerkarnir hjálpa þeim og dyggilega til aö viÖhalda
fávizku almúgans og armingjaskap, og hafa fyrir þá sök afar-
mikiö aÖ segja. Svo telst til, aö á engu landi gjaldi landslýður
eins mikið til almennra þarfa og á Tyrklandi, og vaxa þó ríkis-
skuldirnar ár frá ári. það kemur til af því, að embættismenn
Tyrkja hugsa mest um að auðga sjálfa sig, og stinga því mestúm
bluta af tekjunum í sinn eigin vasa. í því efni fylgjast þeir
allir að, jafnt æðri sem lægri, og allt verður því í ólagi og
Skírnir 1876.
8