Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1988, Blaðsíða 49

STAÐHÆTTIR OG ÖRNEFNI í OG KRINGUM PAPEY
53
1900—1948, og síðan hefur eyjan verið á höndum barna hans. Hér er því
órofið samband nokkuð langt aftur, því að vafalaust hefur Gísli spurt til
örnefna þegar hann fluttist að Papey. Kennileiti eru þar mörg, bæði á
sjó og landi, og örvar það til örnefnamyndunar. Mörg kennileiti hafa
verið notuð af fleirum en Papeyingum og það hefur stuðlað að varð-
veislu óbrjálaðra örnefna.
Örnefnaskrá sú, sem hér birtist er að stofni til tekin eftir grein Ingólfs
Gíslasonar. Haustið 1967 fóru Kristján Eldjárn og Halldór J. Jónsson
yfir alla þá skrá með systkinum Ingólfs, Gústaf Gíslasyni bónda í Papey
og Sigríði Gísladóttur. Var þá bætt við öllu því, sem vantaði að þeirra
dómi. Síðan voru skrárnar bræddar saman, og enn í september 1971 bar
Kristján Eldjárn hana svo búna undir Gústaf og Sigríði, og staðfestu
þau að rétt væri eftir því sem þau vissu best.
Loks hefur svo verið talið rétt að fclla hér inn í nokkur nöfn eftir
framangreindum heimildum um staðfræði Papeyjar, þótt nú virðist vera
gleymd eða a.m.k. ókunn Papeyjarsystkinum.
Örnefnalýsing
Eitt býli er á eynni og hefur lengi verið svo (5. mynd), en talið er að
stundum hafi verið hjáleigur út frá aðalbýlinu og virðist það sennilegt,
þótt ekki sjáist slíkt mjög skýrt meðal minja í eynni. Aðalbærinn var
stundum nefndur Bjarg (l)15. Ókunnugt er um aldur og uppruna þess
nafns, en Gísli Porvarðarson taldi að bærinn héti svo, og í sóknarlýs-
ingu séra Jóns Bergssonar 1840 segir: „Bærinn Papey, eða réttara: Bjarg
í Papey, stendur vestan til á eynni, á hól nokkrum. Jörðin er 12 hndr.
Tún er þar ei lítið og nokkrar útslægjur, þar er og góður útigangur; ei
er jörðin heldur áföllum undirköstuð og hefur því ei af sér gengið svo
sagt verði“.16 Á íslandsuppdrætti Björns Gunnlaugssonar frá 1844 er
sýnt nafnið Bjarg, eina nafnið á eynni. Vera má að þetta nafn hafi verið
notað til að greina aðalbýlið frá hjáleigum eða smábýlum, þótt slíks
hefði varla átt að vera þörf. En réttnefni getur þetta verið, því að bær-
15. Vitnað er til 6. myndar, þar sem örnefnanúmer eru merkt inn á loftmynd. Sömu
númer standa innan sviga við viðkomandi örnefni. Feitletruð númer innan sviga vísa
til byggðaleifa, eins og þær eru númeraðar í minjaskrá í viðauka. Ef númerum cr
sleppt, standa þau of nærri öðrum örnefnum, hafa ekki verið færð inn við yfirfærslu
mcð staðkunnugum, eða cru utan við loftmyndina.
16. ÍB 18, fol.