Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1988, Qupperneq 192

196
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
fjárlag manna. Þar segir: „Tuær merkr vax fyrir eyre“20, en líklega eru
þessi ákvæði frá kristni, en til innflutnings á vaxi í heiðni bendir kuml-
fundinn vaxmoli frá næsta nágrenni Hrísa, Ytra-Garðshorni í Svarfaðar-
dalshreppi, sem við efnagreiningu reyndist sennilega bývax.21
En víkjum nú aftur til Kroppskumlanna, en ég tel líkur á að konan
er þar var heygð hafi verið Ingveldur allrasystir eða tengdadóttir
hennar, Ástríður, þar sem ég tel líklegt að næsta húsmóðir á Kroppi
hafi látist kristin og hlotið leg í hinum forna grafreit að Hrafnagili.
Viðurnefni Ingveldar er sérstætt og hefur verið talið þannig til komið að
hún átti hálfsystkini að föður og móður er bæði voru tvígift.22 Líklegra
tel ég að merkingin sé mikil líknarsystir og hef þá í huga 18. ljóð Ijóða-
tals Hávamála „Það kann eg hið átjánda/ er eg æva kennig/ mey né
manns konu/—/ nema þeirri einni/ er mig armi ver/ eða mín systir
sé“,23 og orð ambáttar til Steingerðar í Kormákssögu „svört eru augun,
systir“ ásamt vísu Kormáks „Svört augu berk sága/snyrtigrund til
fundar“24, en ég tel líklegast að „sága“ sé misritað fyrir „sára“ og kenn-
ingin eigi að vera „sú scm snyrtir sár“ enda hef cg leitt rök að því að
Kormákur kenni Steingerði til lækninga í hinum mörgu vísum sínum til
hennar.25 Þar við má svo bæta systrum nunnuklaustra og úr hjúkrunar-
stétt. Enda fellur merkingin vel að því að Ingvcldur hafi átt ritstíi og hef
þá í huga er Þórður Narfason spurði Sturlu lögmann Þórðarson hvori
Bárður frændi sinn myndi upp standa úr sóttinni, og Sturla bað Þórð
fá sér vaxspjöld sín: „Lék hann þar at um hríð. Litlu síðar mælti Sturla:
„Ór þessari sótt mun Bárðr andast““.2í’ Sturla notar hér vaxspjöld til að
meta sjúkdómshorfur (prognosis) en það fylgir ekki sögunni hvort það
væri til að reikna út aldur tungls eða annað.
Niðurstaðan af athugun hinna þriggja prjóna frá Kroppi, Hrísum og
Vatnsdal er að þeir eru í nánum tengslum við landnema frá víkinga-
20. Grágás. Elzta lögbók íslendinga. II. bindi, Kh. 1852, bls. 194.
21. Kristján Eldjárn: „Kuml úr heiðnum sið, fundin á síðustu árum.“ Árbók hins íslenzka
fornleifajélags 1965, bls. 46.
22. íslenzk fornrit. X. bindi. Björn Sigfússon gaf út. I lið íslcnzka fornritafclag. Rv. 1940,
bls. 197 nm og íslenzk fornrit. I. bindi, bls. 257 nm.
23. Eddukvæði. Ólafur Briem gaf út. Skálholt. Rv. 1968, bls. 133.
24. íslenzk fornrit. VIII. bindi. Einar Ól. Svcinsson gaf út. Hið íslenzka fornritafclag. Rv.
1939, bls. 211.
25. Jón Steffensen: Menning og meinsemdir. Helgi Þorláksson sá um útgáfuna. Sögufélagið.
Rv. 1975, bls. 167-168.
26. Sturlunga saga. Síðara bindi. Jón Jóhannesson, Magnús Finnbogason og Kristján Eld-
járn sáu um útgáfuna. Sturlunguútgáfan. Rv. 1946, bls. 236.