Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1988, Blaðsíða 186

190
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
heiðin kuml að ræða, en nú þegar athyglin beinist að hringprjóninum
vaknar áhugi á að vita frekari deili á fyrstu ábúendum Kropps og greinir
eftirfarandi athugun frá því verkefni.
I yfirliti yfir muni er Forngripasafni hafði borist árið 1901 segir um
nr. 4886-4889: „Öxi úr járni, spjót, ókennilegur hluti úr bronsi og
mannabein. Alt fundið nálægt Kroppi í Eyjafirði."5 Engin skýrsla fylgdi
um fundinn sem varð árið 1900 og af þeirri ástæðu bað umsjónarmaður
safnsins Daniel Bruun um að afla hennar ef hann ætti erindi á þær
slóðir. Það varð árið 1902 og farast Bruun svo orð um fundinn:
Bæjarhúsin á Kroppi standa hátt á hóli í brekkunum vestan við þjóð-
veginn inn frá Akureyri. Þaðan er víðsýni mikið inn í fjörðinn í
suður og í austur yfir um ána. Þjóðvegurinn hefir verið lagður um
vestri bakka árinnar og undir brekkunum að vestanverðu í dalnum;
sumstaðar hafa ranar úr brekkunum verið særðir lítið eitt sökum
vegarins og sumstaðar hefir verið tekin möl í veginn, svo sem verks-
ummerki sýna, gjótur, malargryijur og þcss háttar. Ein slík malar-
gryfja er við veginn rétt fyrir neðan bæjarhúsin á Kroppi. Að sögn
gekk þar áður fram undan brekkunni dálítill rani, en var mokað burt
til uppfyllingar í veginn og nú er gryfjan ein eftir. Vegagerðarmenn
fundu og grófu upp ofannefndar menjar, er síðan voru sendar safn-
inu. Atvikum að fundinum var lýst fyrir mér á þessa leið: Á ranan-
um, sem áður er nefndur, og fast við brekkuna fundust leifar af beina-
grindum 2 manna á petti, sem farið hefir í gröfina, en var 15-20
álnum fyrir vestan (ofan) veginn og var nær 15 fetum hærra en veg-
urinn og nær 20 fetum hærra en vatnið í ánni. Önnur beinagrindin
lá austar og sneri nálega beint frá norðri til suðurs; á aðra hlið hennar
fanst spjótsoddurinn, við hina öxin, nálega undan mjaðmarstað.
Nálega 3 til 4 fet í suðvestur af þessari beinagrind fanst önnur og var
höfuðið stærra en á hinni, að því er menn rak minni til. Þessi beina-
grind sneri nálega í sömu átt sem hin. Hjá henni fanst hlutur sá úr
bronsi, er áður var nefndur. Engar fundust þar menjar aðrar en þær,
er til safnsins hafa komið. Engin merki sáust þess, að grjóti eða þess
háttar hefði verið hlaðið að líkunum.6
Hér segir að hauskúpan í vestara kumlinu hafi verið stærri en sú í því
austara að því er munað var. Þetta er rangt, það sem var þá var hún
5. Jón Jakobsson: „Yfirlit yfir muni þá, er Forngripasafni íslands hafa bæzt árið 1901.“
Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1902, bls. 39.
6. Daniel Bruun: „Nokkrar dysjar frá heiðni.“ Árbók hins íslenzka fornleifafélags 1903, bls.
20-21.