Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1988, Blaðsíða 157

TVÖ HÚS VIÐ ÁTTAHRINGSVOG
161
en hitt er þó fullt eins líklegt, að það sé eitthvað töluvert yngra. Úr
þessu verður nú ekki skorið nema ef til vill með frekari rannsóknum.
Augljóst er af öskulaginu á gólfinu, að þessi tóft hefur verið einhvers
konar mannabústaður. Að öðru leyti verður ekki sagt til um notkun
hennar.
7.2. Áttahringsvogur II
Svo einkennilega vildi til, að við höfðum ekki fengið vitneskju um
hústóft litla austan til við lendinguna í Áttahringsvogi fyrr en 16. júlí
1981, sama dag og við áttum að fara frá Papey undir kvöldið. Strax við
fyrstu sýn virtist þessi tóft einna fornlegust allra húsarústa í eynni, gras-
lag á henni mjög hið sama og allsstaðar umhverfis hana og húslögun
ekki skýr, þótt þetta væru hinsvegar augljósar mannaminjar. Þennan
dag var svo í skyndi grafin skoðunarhola, sem þegar í stað sýndi, að
gólf var undir niðri. Var þá auðsætt, að frekari könnun var nauðsynleg,
og jafnframt að hún yrði að bíða betri tíma. Sá tími kom þó von
bráðar, eða í seinni Papeyjarför 1981, og var Áttahringsvogur II rann-
sakaður vandlega síðustu daga í júlí og fyrstu daga í ágúst það ár.
Minjar þessar má heita að séu andspænis Áttahringsvogi I, en eru þó
fjær lendingunni og á talsvert hærri stað. Þetta er hóll og allbratt
einkum austur af honum. Útsýn er þarna forkunnarfögur, bæði hið
næsta út eftir voginum og umhverfl hans og til íjalla á landi. í rauninni
er hóllinn klapparkollur með þunnu jarðvegslagi ofan á, en t.d. vestan
á honum blasir við nakið bergið.
Rannsókninni var hagað þannig, að grafinn var 75 sm breiður
skurður eftir endilöngum hólnum, niður á gólf hússins og svo langt út
til enda, að vel sæi út fyrir báða gafla. Var skurðurinn 8,80 m að lengd.
Gerður var uppdráttur af langsniðinu, sem veitti strax miklar vísbend-
ingar um eðli þessara fornminja. Augljóst var, að um hús var að ræða
með öskubornu gólfi, sem sýnt er neðst í sniðinu (58. mynd). Ofan á
því var 50-55 sm þykkt moldarlag, sýnilega að miklu leyti veggja- og
þakmoldir, þar sem sáust svört smástrik og rauðleitar skellur í óreglu-
legri sambúð. Ofan á þessum moldum lá svo hvíta gjóskulagið frá 1362,
mest um 2 sm á þykkt, en sumsstaðar þynnra og jafnvel ekki alveg
samanhangandi á köflum. Auðséð var, að húsið var fyrir löngu aflagt
og orðið að moldfylltri tóft þegar gjóskan féll.
Fyrir ofan hvíta lagið sést á stöku stað í sniðinu ögn af dökka gjósku-
laginu (frá 1477 ?), en ekki myndaði það heillegt lag. Frá hvíta gjósku-
laginu og upp að grasrót voru 15-20 sm. Gólf hússins var því á 70-75
sm dýpi frá grasrót.