Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1988, Blaðsíða 114

118
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
þá uns sæi út fyrir takmörk grjótdreifarinnar, sem sýnilega hafði mynd-
ast úr hrundum veggjum hússins á alla vegu. Við þetta þandist upp-
graftarsvæðið út svo um munaði á alla vegu. Svæðið frá 1971 stækkaði
fyrst upp í 8 X 9 m eða 72 fermetra, og síðan var það víkkað til austurs
sem nam 5 X 2,5 m eða 12,5 fermetrum. Uppgraftarsvæðið var þá orðið
84,5 fermetrar að flatarmáli og þá talið að það næði út fyrir grjótbreið-
una að langmestu eða vonandi öllu leyti.
Sama aðferð var höfð við uppgröftinn allan, nefnilega að grafa vand-
lega ofan af grjótinu, mæla það upp og færa inn á blað, áður en farið
var að hreyfa við því og reyna að ná til hugsanlega óhreyfðra steina í
undirstöðum veggja. Tókst það vonum betur í aðalhúsinu, en miður í
hinu minna, sem telja verður að hafi verið austur af hinu eins og síðar
kemur fram.
Þó að lýst hafi verið framvindu rannsóknarinnar í þremur áföngum,
verður hér á eftir skýrt frá niðurstöðum eins og þær blasa við í heild
sinni, án þess að fram sé tekið á hvaða stigi hvert einstakt atriði var sér-
staklega kannað.
Staðarvaí
Húsinu hefur verið valinn staður í notalegum krika milli Hellisbjargs
og bjargsins fyrir sunnan Króarsund. Þarna er fagurt, hvort sem er bak-
sviðið eða útsýnin, og skýlt í besta lagi, eins og staðfest er af reynslu
rannsóknarmanna og þó einkum ummælum Gústafs Gíslasonar. Annar,
og líklega raunverulegri kostur staðarins er sá, að rétt hjá húsinu seytlar
dálítil lind, kaldavermsl, sem sér fyrir því, að þarna er unnt að ná til
vatns bæði sumar og vetur. Slíkt hið sama verður ekki sagt að eigi við
hvar sem er í Papey. Til dæmis var notast við brunnvatn á bænum frá
ómunatíð og til ársins 1928.
Frá Hellisbjargshúsi er skammt til heimabæjar og sér vel á milli.
Hinsvegar hefur Hellisbjargshúsið ekki verið sýnilegt af sjó nema á
litlum geira til suðurs. Þegar veggir og þak hafa verið orðin algróin,
eins og sjálfsagt hefur verið, er ekki fjarri sanni, að húsið hafi verið nær
ósýnilegt af sjó með berum augum. Með þessu skal því þó ekki haldið
fram, að þetta hafi ráðið staðarvalinu, þó slíkt sé ekki með öllu útilok-
að.
Grundvöllurinn
Staðurinn hefur sína kosti, eins og þegar er lýst. En þó að þetta hús
sé nú kennt við Hellisbjarg fer því fjarri, að það hafi verið byggt á
bjargi. Eins og nú er um að litast á staðnum, væri réttara að segja, að