Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1923, Side 168

168
Tvær merkar bækur um Rússland
eins skal greint frá nokkrum orðum, sem Mæhle segir: »Öll
sú óhamingja, sem hefur bitnað á Rússlandi, er í mínum
augum lítilsvirði í samanburði við hina siðferðislegu hnignun 1
landi þessu«. Oráðvendni og alls konar spilling er orðin
fjarskalega mikil á Rússlandi. Mæhle ætlar að ómögulegt sje
að ráða bót á þessu nema þjóðin vakni andlega, en slík
vöknun getur eigi átt sjer stað í þjóðfjelagi, sem er svo
skamt á leið komið sem hið rússneska, segir hann, nema því
að eins að það yrði eingöngu fyrir verkun trúarbragðanna.
Hann hefur þó enga von um, að sú vöknun komi frá patri-
ark þeim, sem nú er skipaður yfir rússnesku kirkjuna. Bolsje-
víkar vilja helst eyða kirkju og kristindómi, og öllum trúar-
brögðum.
Pá er bolsjevíkar brutust til valda á Rússlandi, gerðu
margir ungir menn og óreyndir vfðsvegar í öðrum löndum
sjer von um, að stjórn þeirra mundi verða Rússlandi til góðs.
í’eir æsktu þess eins og margir aðrir, að Rússland eignaðist
betri stjórn en það hafði átt áður. Vonir þessara manna hafa
brugðist. En Lenin var reyndari og vitrari maður en hinir
ungu menn, og vissi vel, að »kommunisme« var óframkvæm-
anlegur á Rússlandi eins og ástandið var þar og þjóðin á
lágu menningarstigi. Hann gerði sjer þó von um sigur, ef
hann gæti fengið aðrar þjóðir til þess að gera samskonar
byltingu hjá sjer. Þess vegna tóku bolsjevikar undirróður
mikinn fyrir kenningum sínum meðal annara þjóða, og reyndu
að vekja óróa og upphlaup og að koma stjórnarbyltingum af
stað í öðrum löndum, hvar sem þeir gátu. Þeir tóku alt það
guil, sem fannst í Rússlandi eftir fyrverandi stjórn og í bönk-
um, og vörðu mörgum hundrað miljónum gullrúbla til undir-
róðurs í öðrum löndum. Þeir seildust til allra þjóða sem
hægt var, og þar á meðal til íslendinga. Veturinn 1919 höfðu
þeir byrjað undirróður í Reykjavík. Fyrir milligöngu bolsje-
víka í Svíþjóð buðu þeir og nokkrum ungum íslendingum til
Rússlands, til að kenna þeim fræðin, og ljetu þá sjá það, sem
þeir vildu að þeir sæju, en ekki annað.
Bolsjevíkum hefur alls ekki tekist að koma af stað þeim
byltingum, sem þeir ætluðu sjer, og sáu þeir það áður en tvö
voru liðin, að stjórnarbylting þeirra hafði mistekist. Þrátt fyrir
öll manndráp og alt eignarán eru nú risnir upp aðrir auðmenn
í Moskva, þótt fjöldi manna stynji af fátækt og deyi úr hung-
ri á Rússlandi og alt ástandið sje miklu verra en áður. En
bolsjevíkar halda sjer í völdum með hervaldi, sem þeir beita
með mestu hörku. Þeir eru samtals um 400 þúsundir manna