Réttur - 01.01.1955, Síða 86

36
RÉTTUR
hafa verið bygg 27. Án efa dregur það eitthvað úr eftirspurn eftir
býlum þessum að mörgum munu vaxa nokkuð í augum erfið-
leikar við að hefja byggingar og búskap á húsalausum stað, þótt
nokkuð ræktað land sé í boði. En eins og fyrr er sagt hefur fjár-
skortur hamlað framkvæmdum á heildarákvæði laganna um
byggingar er fengnar séu ábúanda í hendur.
Nú þarf tæpast að efa, að margur muni spyrja: Borgar þetta
sig nokkurntíma? Eru þessar framkvæmdir ekki allt of dýrar?
Því er til að svara í fyrsta lagi, að auðvitað kosta þær nokkurt
fé, eins og aðrir hlutir, ekki sízt það sem vinna skal fyrir fram-
tíðina. Og skal nú gerð grein fyrir kostnaðarhliðinni.
Frá 1. jan. 1947 til ársloka 1954 hafði framlag Landnámsins
numið samtals ca. 12 miilj. og 750 þús. kr. Er þar talið hvort-
tveggja kostnaður við framkvæmdir á löndum byggðahverfanna
og ræktunarstyrkir til þeirra er býlin reisa á eigin landi. Fyrstu
árin meðan starfsemin var að komast í gang fyrir alvöru varð
nokkur afgangur árlega af hinu lögákveðna ríkisframlagi, 2.5
millj. kr. enda var verðlag þá lægra. En síðustu árin hefir hjólið
snúizt við svo nú hrekkur það ekki fyrir árlegum framkvæmdum
lengur. Veldur þar einnig mjög um, hve verðlag allt hefur stór-
hækkað síðan ákvæðin voru lögfest. Fyllilega má segja, að með
gengislækkuninni hafi hið opinbera tekið aftur með annarri
hendinni ríflegan hluta þess sem veitt var með hinni Það er því
alveg sýnilegt að eigi starfsemi þessi að geta vaxið eðlilega verð-
ur fé það sem landnámið fær til umráða þegar á næstu árum allt
of Htið, nema verðlag og kostnaður allur fari lækkandi, en á því
munu ekki horfur.
En nú munu ýmsir e. t. v. spyrja, hvaða þörf sé á því að starf-
semi þessi fari vaxandi? Því skal nú reynt að svara.
Fyrr í þessum kafla er skýrt frá hinni öru fólksfjölgun í land-
inu. Var þar upplýst að nokkurnveginn má telja víst, að um næstu
aldamót búi hér á fjórða hundrað þúsund manns. Þá var enn
fremur bent á það, að ef sama þróun, og gerzt hefur undanfarna
áratugi, verður óhindruð látin áfram halda, þá mun að þeim
tíma liðnum í hæsta lagi 7—8% þjóðarinnar búa í sveitum lands-
ins, e. t. v. minna. Þótt við setjum ekki markið hærra en svo að
stöðva þróunina og halda framvegis sama hlutfalli og nú er, þá
ættu samt um 60 þúsund manns að eiga heima í sveitum í lok
aldarinnar. Er það tvöfalt fleira en nú og ætti því sveitaheimil-