Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.1979, Side 84

Andvari - 01.01.1979, Side 84
82 HERMANN PÁLSSON ANDVARI að þar getur ekki verið um tilviljun að ræða: annað tveggja hefur hún haft áhrif á sögurnar ella þær á hana. Þegar svo hagar til, að Stjórn hefur kafla sem á sér ekki hliðstæðu í latneskri gerð biblíunnar (Vúlgötu), en er þó náskyldur ein- hverri frásögn af íslenzkri eða norrænni hetju, má vel vera, að sagnahöfundar hafi haft áhrif á þýðinguna. En á hinn bóginn þarf naumast að draga í efa, að söguhöfundur hafi tekið sér Stjórn til fyrirmyndar, ef hún fylgir latneska text- anum og er um leið samhljóða íslenzkri fornsögu. Mönnum hefur lengi verið Ijóst, að lýsing Egils sögu á vopnabúnaði Þórólfs Skallagrímssonar í orrustunni á Vínheiði er skyld frásögn Stjórnar af Golíat (sbr t. a. m. orðabók Fritzners), en þessir kaflar hljóða svo: Þórólfur var svo búinn, að hann hafði skjöld víðan og þykkvan, hjálm á höfði allsterkan, gyrður sverði því, er hann kallaði Lang, mikið vopn og gott. Kesju hafði hann í hendi; fjöðrin var tveggja álna löng og sleginn fram broddur ferstrendur, en upp var fjöðrin breið, falurinn bæði langur og digur, skaptið var eigi hærra en taka mátti hendi til fals og furðulega digurt; járnteinn var í falnum og skaptið allt járnvafið. Þau spjót voru kölluð brynþvarar. (Egils saga) Til samanburðar við Stjórn er rétt að taka nýlega biblíuþýðingu í því skyni að sýna viðauka í Stjórn, og væri þó æskilegra að bera saman við Vúlgötu sjálfa. „Golíat .... hafði eirhjálm á höfði og var í spangabrynju, og vó brynjan fimm þúsund sikla eirs. Hann hafði legghlífar af eiri á fótum sér og skotspjót af eiri á herðum sér. En spjótskapt hans var sem vefjarrifur, og fjöðrin vó sex hundruð sikla járns.“ Lýsingunum á vopnum þeirra Golíats og Þórólfs svipar svo mikið saman, að hér hlýtur að vera um rittengsl að ræða. Þetta á ekki einungis við um skjöldinn og fjöðrina, eins og ráðið verður af skáletruðu orðunum, heldur einnig um niður- lagsorðin. Þekkti hinn forni þýðandi ritningarinnar Egils sögu, og jók hann við lýsinguna atriðum þaðan? Lfm það skal ekki staðhæft að sinni, en skýringar- greinar urn heiti vopnsins eru þess virði, að þær séu teknar til athugunar. Það er mjög í anda Egils sögu að bregða fornum blæ á frásögnina með því að beita gömlu heiti (brynþvara), þar sem þýðandi Stjórnar lætur sér nægja nafn á tilteknu vopni, sem tíðkaðist um daga hans (bryntröll). Orðið brynþvari er mjög sjaldgæft. Auk Egils sögu Skallagrímssonar kemur það fyrir í Egils sögu einhenda og Ás- mundar berserkjabana: „Þeir börðust í Svíaskerjum við Lerserk þann, er Glamm- aður hét. Hann átti kjörvopn, einn brynþvara, og mál i kjósa mann fyrir.“ I Hrómundar sögu Gripssonar segir Hröngviður: „Mitt sv uð heitir Brynþvari, er Golíat .......hafði eirhjálm gylltan á höfði, brynju hafði svo harða sem sá steinn er aðamas heitir; hún var svo þung, að hún vó fimm þúsundir skill- inga. Neðan af brynjunni hafði hann brynhosur af eiri, eirskjöld gylltan á herðum, bæði þykkan og víðan, spjót í hendi af harðasta járni, svo þungt að skaptið vó sex hundruð skillinga. Það var svo vaxið, að fjöðrin var breið upp af falnum, en slegin ferstrend fram. Slíkt er nú kallað bryntröll. (Stjórn)
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.