Andvari - 01.01.2003, Síða 22

20
SIGURÐUR PÉTURSSON
ANDVARI
straumum í stjómmálum þess tíma. Ár fyrri heimsstyrjaldar 1914-18
voru uppbrotstímar, gömul heimsmynd hrundi og nýir vindar blésu í
stjómmálum og menningu. Sjálfstæðisbarátta Islendinga var í raun til
lykta leidd með sambandslagasamningunum 1918, þegar landið varð
frjálst og fullvalda ríki í konungssambandi við Danmörku. Eftir það
skárust línur með nýjum hætti, jafnaðarmenn eignuðust sinn flokk, sam-
vinnumenn annan og borgaraöflin eignuðust sína málsvara og flokka.
í Danmörku hafði sama þróun átt sér stað áratugum fyrr. Árið sem
Hannibal kom til Kaupmannahafnar höfðu verið haldnar þingkosn-
ingar í Danmörku þar sem Jafnaðarmannaflokkurinn fékk 36,6 af
hundraði atkvæða og myndaði ríkisstjóm með stuðningi miðjuflokks
sem nefndist og nefnist enn Róttæki vinstri flokkurinn (Radikale
Venstre).11 Þetta var í fyrsta sinn sem jafnaðarmenn tókust á hendur
forystu í ríkisstjórn í Danmörku. Þessi fyrsta ríkisstjóm Thorvalds
Staunings sat frá apríl 1924 til ársloka 1926 er hún féll í kosningum þar
sem aðalmálin voru efnahagsráðstafanir og félagslegar úrbætur. Við
tók hægri stjórn sem fór leið niðurskurðar og samdráttar í ríkisrekstri.
Danskir jafnaðarmenn höfðu löngu áður tekið af skarið um að lýðræði
væri grundvöllur stefnu þeirra, en markmiðið var sósíalisminn, þjóðfé-
lag jafnaðar. Sósíaldemókratar eða lýðræðisjafnaðarmenn réðu lögum
og lofum í danskri verkalýðshreyfingu og stjómmálaflokkur þeirra og
helsta málgagn bar sama nafn: Socialdemokratiet og Social-Demo-
kraten. Danska hreyfingin hafði hafnað öllum byltingarkenningum og
vann að því með bræðrahreyfingum sínum í Svíþjóð og síðar Noregi
og Finnlandi að móta þjóðfélag byggt á lýðræði, jöfnuði og réttlæti.
Þessa grundvallarskoðun nam og aðhylltist Hannibal eftir dvöl sína í
Danmörku. Það sýna viðhorf hans er hann tók að sinna stjómmálum og
verkalýðsmálum á Vestfjörðum. Fyrst í stað áttu hins vegar hugsjónir
fræðarans hug hans allan.
3. Kennarinn
Hannibal Valdimarsson lauk kennaraprófi vorið 1927. Heimkominn
frá Kaupmannahöfn leið ekki á löngu þar til hann tók að láta að sér
kveða á opinberum vettvangi. Kennaraþing var haldið í Reykjavík
snemma sumars og tók hann þátt í umræðum á þinginu svo eftir var
tekið.12 Ásgeir Ásgeirsson var nýorðinn fræðslumálastjóri og ráðfærði