Andvari - 01.01.2003, Qupperneq 151

ANDVARI
HINN NÝI „GAMLI“ KVEÐSKAPUR
149
59 Sífellar endurtekningar í þululjóðum, líkar þeim sem er að finna í fyrsta þululjóði Huldu
(t.d.: „...ein ég hlýt að eiga töf // eftir á köldum ströndum, // ein ég stend á auðum sumar-
ströndum") virðast við fyrstu sýn brjóta í bága við þá kröfu nýrómantískra skálda að „Ekk-
ert á að koma með í ljóðin „rímsins vegna“ sem ekki á þar heima [...] hugsunin er hnituð í
fáeinar línur og þess er gætt að ekkert orð sé einungis til uppfyllingar" (Islensk bókmennta-
saga. Bd. III. Bls. 908-909). Við nánari athugun kemur þó í ljós að þessar endurtekningar
gegna mikilvægu hlutverki: þær undirstrika meginhugsun Ijóðsins og skapa ákveðinn blæ,
en blæsköpun er einn megintilgangur með nýrómantískum ljóðum.
60 Langflest þululjóð skáldkvenna nýrómantíkurinnar (m. a. Huldu, Theodoru, Ólínu) eru í
þeim hópi sem vísar til þjóðlegs efnis. A ofanverðri 20. öld eru þó hin „persónulegu" þulu-
ljóð algengari - sbr. þululjóð eftir Valgarð Egilsson og Þorgrím Starra Björgvinsson (sjá
Heimildaskrá); fjölmörg þululjóð Guðrúnar Jóhannsdóttur og Guðrúnar Auðunsdóttur eru
líka fyrst og fremst persónuleg.
61 Sbr.: íslenskar gátur, skemtanir, vikivakar og þulur. Bd. IV. Bls. 211 og 212 (leturbr. útg.).
Ur þulunni:
Grágæsamóðir!
ljáðu mér vængi,
svo eg geti flogið
upp til himintúngla.
Túnglið, túnglið taktu mig
og berðu mig upp til skýja...
Úr þjóðsögunni:„Það er sagt að eitt sinn hafi tvö böm verið úti um kvöldtíma í glöðu túngls-
skini, sem fyrir skömmu höfðu mist móður sína og þá hafi þau sagt:
Túnglið, túnglið, túnglið mitt,
taktu mig upp til skýja,
þar situr hún móðir mín
og kembir ull nýja [...]“
62Sbr.: íslensk bókmenntasaga. Bd. III. Bls. 921 og víðar; Guðni Elísson. Líf er að vaka en
ekki að dreyma. Hulda og hin nýrómantíska skáldímynd. Skírnir, vor 1987 (161. árg.). Bls.
59-87; Ragnhildur Richter. „Ljóðafugl lítinn jeg geymi - hann langar að fljúga". Athugun
á stöðu skáldkonu gagnvart bókmenntahefð. Tímarit Máls og menningar, 1985 (46. árg.,
3. h.). Bls. 314-334.
63 Þorsteinn Erlingsson. Tilv. rit.
Míslenskar gátur, skemtanir, vikivakar og þulur. Bd. IV. Bls. 204; Bd. III. Bls. 396. Orðið fley
er þó miklu oftar notað í rímum en í þulum (enda kemur alla leið úr dróttkvæðum), en orða-
sambandið létta fley er áberandi rómantískt, a. m. k. í því samhengi sem það stendur í kvæð-
inu.
6SIslenskar gátur, skemtanir, vikivakar og þulur. Bd. IV. Bls. 196.
66Hulda. Ljóð og laust mál. Bls. 102.
67Framhald ljóðsins er á þessa leið: „Kyrrt var inni’ í hvamminum, // - kvíða og von ég
gleymdi, // ljóst og vært mig dreymdi...“ Af öðrum ljóðum Huldu sem lýsa því hvemig
þreytt (skálda)sál öðlast hugarró í skjóli náttúrunnar má nefna „Við lindina", „Við vatnið"
og mörg fleiri.