Hlín - 01.01.1926, Side 54

52
Hlin
Garðyrkja og skógrækt.
Sáning.*
Aðalpartar fræsins eru fræskurnið og kjarninn, í kjarn-
anum liggur kímið eða plöntufóstrið, og þar að auki
forðanæring, sem litlu plöntunni er ætlað að nærast á,
meðan hún er ekki sjálf fær um að afla sjer fæðu. Stund-
um er forðanæringin í sjálfum kímblöðunum, eins og t.
d. í ertum, og eru þá fræin kölluð fræhvítulaus. í hverju
fullþroskuðu fræi er fullkomin planta með rót, stöngli
og blöðum. Fyrstu laufblöðin, sem plantan fær, eru oft-
ast kímblöðin, en stundum koma laufblöðin þó aldrei út
úr fræskurninu og fyrstu laufblöðin koma þá úr kím-
hnappnum (bruminu).
Plantan fær þau efni, sem hún þarf til vaxtar og við-
halds, úr jörðinni og loftinu. Úr loftinu fær hún kolefni
úg súrefni, úr jörðinni köfnunarefni, steinefni og vatn.
Pegar sáð er, skal þess vandlega gætt að fræið fari
hæfilega djúpt ofan í moldina, í rjettu hlutfalli við stærð
fræsins. — Moldarlagið sem fræið er þakið með, er hæfi-
legt að sje þrefalt þykkra en þvermál fræsins.
Sje sáð of djúpt, er hætt við að kímplantan hafi eytt
allri forðanæringunni áður en hún kemst upp úr mold-
inni, og þá er henni dauðinn vís; en sje sáð of grunt,
getur fræið visnað.
Við sáning eru aðallega hafðar tvær aðferðir: dreifsán-
ing og raðsáning, og er það hvorttveggja notað,
bæði inni og úti. — í Vermireiti og vermikassa er venju-
lega dreifsáð, fræið er þá tekið úr fræpokanum og hrist
fram úr hendinni yfir reitinn, svo jafnt sem hægt er. Sje
um fleiri frætegundir að ræða, er yfirborð moldarinnar
hólfað sundur með rás, áður en byrjað er að sá, og efst
*) Fræinu er oft kent um það sem sáningu er um að kenna.