Tímarit um uppeldi og menntamál - 01.01.1889, Page 8

8
ur œ og æ, samkvæmt því sem tíðkast í elstu hand-
ritum. J>að eru æfinlega eiuhverjir, sem apa slíkt eft-
ir, og svo fór hjer. Imsir, sem vildh sína lærdóm sinn
tóku upp þessa níbreitni, enn þeim tókst einungis að
koma upp um fáfræði sína, því að þeir fóru vilt við
annaðhvort fótmál, og skrifuðu ímist æ þar sem œ átti
að vera, eða œ þar sem æ átti að vera. Nú virðist
þessi sjerviska vera dottin í dá, sem betur fer. Aftur
á móti eru þeir margir, sem skrifa r firir ur í niður-
lagi orða samkvæmt fornmálinu. Enn fæstir þeirra eru
svo fróðir í fornmálinu, að þeir viti, livar á að skrifa
r og hvar á að skrifa ur, og af því leiðir, að þeir sví-
virða móðurmál sitt með öðru eins lineiksli, eins og
því að skrifa noíijcr firir nokícur, önnr firir 'ónnur,
tungr firir tungur o. s. frv. Og þó að vjer gœtum í
öllu smáu og stóru náð rjettritun forfeðra vorra, þá
væri lítið á unnið með því. Mundum við firir þaö
geta komist til jafns við þá í ritsnild eða í framtaksemi
og dugnaði? Hver sú rjettritunarbreiting, sem miðar
að því að líkja eptir rithætti fornmanna, enn fer í
bága við framburð vorra tíma, hlítur að gera mönnum
erviðara firir að lesa og skrifa málið rjett, og er aftur-
för enn ekki framför.
Stafsetningarnímæli Ejölnis vóru að mörgu leiti á
undan sínum tíma. Hjá flestum mentaþjóðum, sem
hafa gamla rjettritun og frábrugðna framburði, hafa
komið upp sterkar hreifingar í þá átt að færa rjettrit-
unina nær framburði, og sumar þjóðir, þar á meðal
Danir, hafa þokað rjettritun sinni nokkuð áleiðis í þessa
stefnu. I Svíþjóð hefur firir skömmu mindast fjelag
(«ráttstavningssállskapet»), sem vill gera framburðinn
að einkareglu sænskrar stafsetningar, og eru í þvi ímsir
ágætir vísindamenn. Á Erakklandi er líkt fjelag («La
société de Kéforme Ortografique*), sem reindar ekki fer